Σάββατο 2 Ιουλίου 2011

Κωστής Δαβάρας

Απόσπασμα από μια συνομιλία του Ομοτίμου Καθηγητή Προιστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
Κωστή Δαβάρα με τον Γιάννη Σταμέλο.
Το πλήρες κείμενο στην "Αμάλθεια" που κυκλοφορεί

Ο Κωστής Δαβάρας είναι Ομότιμος Καθηγητής Μινωικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Διετέλεσε Έφορος Αρχαιοτήτων Ανατολικής Κρήτης.
Έλαβε μέρος και επέβλεψε πάρα πολλές ανασκαφές και διδακτορικά. Δημοσίευσε περισσότερες από 47 μελέτες στα Ελληνικά, Αγγλικά, Γαλλικά και Γερμανικά. Εκτός από τα εξειδικευμένα συγγράμματα και τα βιβλία Ιστορίας έχει ακόμα γράψει οδηγούς για τους ακόλουθους αρχαιολογικούς χώρους: «Το Ανάκτορο της Ζάκρου», «Σούνιον: Αρχαιολογικός Οδηγός», «Μουσείο Αγίου Νικολάου», «Ανατολική Κρήτη», «Κνωσός και Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου», «Μάλια» και «Φαιστός - Αγία Τριάδα - Γόρτυνα».

-Τι είναι αυτό που καθορίζει την πορεία μας στη ζωή;
-Είναι πολύ δύσκολο να απαντηθεί. Εμένα προσωπικά ίσως είναι το γεγονός ότι γεννήθηκα, πήγα σχολείο και μεγάλωσα στους πρόποδες της Ακρόπολης. Θυμάμαι τη γιαγιά μου που με πήγαινε μικρό στην Ακρόπολη και με ξεναγούσε. Ίσως αυτά έπαιξαν ένα ρόλο. Το Γυμνάσιό μου, το ιστορικό 1ο Γυμνάσιο της Πλάκας, ήταν ακριβώς κάτω από την Ακρόπολη. Ο Τρικούπης ήταν μαθητής του. Θυμάμαι ακόμα τον εαυτό μου να τριγυρίζω μεταξύ του Διονυσιακού Θεάτρου και της Αρχαίας Αγοράς.

- Έχετε ανασκάψει σχεδόν όλο το νομό Λασιθίου, τι θεωρείτε το πιο σημαντικό από όσα έχετε φέρει στο φως;
-Πρέπει να σας πω ότι όλες μου οι ανασκαφές, ανεξαιρέτως, ήταν σωστικές. Καμία δεν ήταν ανασκαφή την οποία διάλεξα εγώ. Δηλαδή έτρεχα σε χώρους οι οποίοι κινδύνευαν από τους αρχαιοκαπήλους. Πράγματα τα οποία κινδύνευαν να συληθούν ή να καταστραφούν από μπουλντόζες, από άναρχη δόμηση, από τέτοια. Δεν είχα την καλή τύχη, όπως άλλοι συνάδελφοί μου, την επιλογή, να πω θέλω να σκάψω εκεί. Όπως ο Πλάτων με τη Ζάκρο, το μεγάλο έργο της ζωής του, γιατί αυτός το διάλεξε δεν τον υποχρέωσε κανείς. Έτσι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου. Τριανταπέντε χρόνια στην αρχαιολογική υπηρεσία και οκτώ χρόνια περίπου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, από το οποίο συνταξιοδοτήθηκα. Το Πανεπιστήμιο είναι άλλη δουλειά, άλλο επάγγελμα. Το ερευνητικό μέρος είναι το ίδιο αλλά το άλλο εκεί είναι διδακτικό. Στα 60 μου έπρεπε να αλλάξω επάγγελμα.

 
-Με το ιερό κορυφής στο Χαμαίζι τι ιδιαιτερότητα είναι αυτή με την κάτοψη;
-Δεν είναι ιερό κορυφής, ήταν σφάλμα το οποίο έκαμε ο Πλάτων. Νόμισε ότι ήταν ιερό κορυφής. Ακριβώς για να το εξακριβώσω αυτό πήγα κι έσκαψα. Την ανασκαφή δεν την έκανα εγώ, την έκανε ο Ξανθουδίδης στις αρχές του αιώνα. Και έτσι έχουμε την ελλειψοειδή κάτοψη σε όλες τις Ιστορίες της Τέχνης. Τη διάσημη αυτή κάτοψη.
Πρέπει να ήταν ένα φρούριο το οποίο να ήλεγχε την οδό από την Ανατολική Κρήτη προς την Κεντρική Κρήτη.


-Πώς νοιώθει κάποιος αρχαιολόγος όταν η σκαπάνη του φέρνει στο φως κάτι πολύ σπουδαίο;
-Ενθουσιασμό. Ζει πάρα πολύ έντονες στιγμές και μεγάλη υποχρέωση απέναντι στο αντικείμενο αυτό που έρχεται στο φως, το οποίο ήτανε στη γη χιλιάδες χρόνια. Το προνόμιό του και η υποχρέωσή του είναι να το μελετήσει και να το δημοσιεύσει. Και είναι πολύ δύσκολο κάτι τέτοιο, κυρίως όταν κανείς κάνει πολλές ανασκαφές.

-Ποιο είναι το όνειρο κάθε νέου αρχαιολόγου; Έχει στο μυαλό του ότι θα ανακαλύψει μια νέα Τροία, μια Κνωσό, ένα Παλαίκαστρο;
-Όχι αναγκαστικά. Δεν είναι μόνο τα ευρήματα. Υπάρχουν αρχαιολόγοι που δεν έχουν κάνει καμία ανασκαφή. Σημασία έχει η μελέτη και η επαφή με το αρχαίο. Η ανασκαφή είναι ένα τμήμα μόνο.
 
-Υπάρχουν ορόσημα στον μινωικό πολιτισμό, τον μινωίτη και την κοινωνία του;
-Πέρασε, όπως όλοι οι πολιτισμοί, από μια φάση ανάπτυξης, μια φάση ωριμότητας και μια φάση παρακμής. Λένε ότι και οι πολιτισμοί, επειδή είναι δημιουργία του ανθρώπου, ακολουθούν και αυτοί έναν βιολογικό κύκλο. Έτσι λέει η φιλοσοφία της Ιστορίας. Για τους μινωίτες, έχουν πει ότι είναι η χαρά της ζωής. Το ότι δεν είχε κατακτηθεί η Κρήτη της επέτρεψε να ζήσει χρόνια ακμής ελεύθερα. Και έτσι μπόρεσε να αναπτύξει έναν σπουδαίο πολιτισμό. Έναν από τους μεγάλους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Με δικά του χαρακτηριστικά και με επιδράσεις και από την Αίγυπτο και από την Ανατολή.

-Σε ένα νέο αρχαιολόγο τι θα λέγατε;
-Να σπουδάσει κάτι άλλο. Ειλικρινά θα τόλεγα αυτό γιατί ως αρχαιολόγος θα πρέπει να είναι υπάλληλος του ελληνικού δημοσίου και την αθλιότητα του ελληνικού δημοσίου την ξέρετε και εσείς και εγώ.

-Τι είναι αυτό που μας καταξιώνει ως ανθρώπους;
-Είναι πολύ βαθύ το ερώτημα… Το να κάνουμε το καθήκον μας. Το καθήκον του καθενός εκεί που έχει ταχθεί. Ο Λεωνίδας ετάχθη στις Θερμοπύλες, εγώ ετάχθην στην Σπιναλόγκα, άλλος ετάχθη στο δημόσιο ταμείο… Η ορθή συμπεριφορά αν θέλετε. Να είμαστε καλοί πολίτες, να εκτελούμε το πολιτικό μας καθήκον παράλληλα με το επαγγελματικό. Να επηρεάζουμε το περιβάλλον μας επ’ αγαθώ. 


Δεν υπάρχουν σχόλια: