Παρασκευή 25 Απριλίου 2014

Τρία βιβλία του Μιχάλη Γεροντή

Τρία βιβλία του Μιχάλη Γεροντή
(Με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου «Άγνωστες σελίδες από την Κρητική Βενετοκρατία & Τουρκοκρατία»)

Η Κρήτη σε όλες τις περιόδους της μακραίωνης ιστορίας της είναι γεμάτη από θυσίες, ηρωικές πράξεις και πολιτισμό. Πλούσιο το υλικό για τον μελετητή, τον ιστορικό, τον ερευνητή του πολιτισμού της.
Ο Μιχάλης Γεροντής μετά τη συνταξιοδότησή του, ως καθηγητής στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου υπηρέτησε για περισσότερο από τριάντα χρόνια, ασχολείται πλέον και με τη συγγραφή βιβλίων. Το αποτέλεσμα αυτής του της δραστηριότητας επέφερε καρπούς. Το αναγνωστικό κοινό έχει στη διάθεσή του τα τελευταία δυο χρόνια τρία βιβλία του.  Περιοχή των ενδιαφερόντων του, το πεδίο των σπουδών του και της πλούσιας μέχρι τώρα δραστηριότητάς του: η Ιστορία και η Λαογραφία.
Ξεκίνησε το γράψιμο το 2010, όπως σημειώνει στο τελευταίο του βιβλίο «Άγνωστες σελίδες από την Κρητική Βενετοκρατία & Τουρκοκρατία», που παρουσιάζεται την Κυριακή του Θωμά στον Άγιο Νικόλαο.
Το πρώτο του βιβλίο, και το ογκωδέστερο, έχει τίτλο: «Ταξίδι στον άγνωστο ελληνισμό των φυλών της Μεσογείου». Κυκλοφόρησε παραμονές Χριστουγέννων του 2012. Μεγάλο βιβλίο 572 σελίδων, σχήματος 24χ17, αποτελούμενο από 56 κεφάλαια και με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, χάρτες, εκτεταμένη βιβλιογραφία, λεξιλογικό ευρετήριο.
Η λέξη κλειδί για το βιβλίο του αυτό «το ταξίδι». Τα τελευταία 4.000 χρόνια η αρχαιολογική σκαπάνη πιστοποιεί, όπως σημειώνει, ότι είκοσι δύο ελληνικά φύλα είναι εγκατεστημένα ή περιφερόμενα (νομαδικά) στη γεωγραφική περιοχή από τη σημερινή Κροατία ως το ακρωτήριο Ταίναρο, την Κρήτη, τα Μικρασιατικά παράλια, το ενδιάμεσο αρχιπέλαγος, την Κύπρο. Με κοινή γλώσσα, κοινή τέχνη εργαλείων, κοσμημάτων, κεραμικής.
Ο Γεροντής κινείται σε δυο άξονες: Στο χώρο των ελληνικών φυλών και στη διαχρονική χρήση της γλώσσας μας και ότι αυτή κρύβει πίσω από τις λέξεις και τους κώδικές της. Η έμφαση, ασφαλώς, δίνεται στην Κρήτη.
«Με συγκινούσαν πάντα οι αρχαίοι», γράφει. Η κοσμοθεωρία τους εστιάζονταν στην ατομική «βούληση και όχι στη μοίρα και το πεπρωμένο. Ήταν μια βιοθεωρία σοφή που ενθάρρυνε την ελπίδα και την αυτοπεποίθηση ότι η αλλαγή προς το καλύτερο ήταν στο χέρι του κάθε ατόμου και ευρύτερα της κάθε πόλης».
Ταξιδευτής λοιπόν και ο Γεροντής στην μακρά ιστορία μας και στις ρίζες της φυλής μας. Με αναφορά την Κρήτη, που έδωσε έναν από τους πρώτους πολιτισμούς στον κόσμο, και ακόμα τον Κρηταγενή Δία, και η οποία συνδέθηκε με τον ωραίο μύθο της Ευρώπης.
Τα περιεχόμενά του: Από τους Πελασγούς ως τα Ρωμαϊκά χρόνια. Το επίκεντρο η Κρήτη. Τη συνέχεια έδωσε πρόσφατα με το τρίτο του βιβλίο: Από την Αραβοκρατία μέχρι την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.
Και τι δεν έχει συλλέξει… Ο αναγνώστης μπορεί να βρει μια αρκετά μεγάλη γκάμα θεμάτων. Ο Θεοχάρης Δετοράκης που προλογίζει το πρώτο του βιβλίο το χαρακτηρίζει «τεκμηριωμένη μεγάλη κρητική και ελληνική εγκυκλοπαίδεια … [την οποία μελετώντας] ο κάθε αναγνώστης, χαλκεύεται η πίστη του, σφυρηλατείται η προσωπικότητά του και ισχυροποιείται το φρόνημά του». Η παρατήρηση ισχύει, σε αδρές γραμμές, και για το τρίτο.
Είναι εύκολα αντιληπτό στον αναγνώστη ότι έχει δουλέψει πολύ για να συγκεντρώσει το υλικό του στα δυο αυτά βιβλία, το οποίο, καλύπτει μια πολύ σημαντική περιοχή και ένα μεγάλο, επίσης, χρονικό ορίζοντα.
Η πρόγνωση του καιρού στο λαό μας είναι πανάρχαια. Πολλοί από τους τρόπους πρόγνωσης που συναντάμε ακόμα στις μέρες μας -κυρίως σε πληθυσμούς της υπαίθρου και στους ψαράδες- συνεχίζουν μια αρχαιότατη παράδοση, μαρτυρίες της οποίας βρίσκουμε σε διάφορους συγγραφείς και ιδιαιτέρως στον Αριστοτέλη και τον Θεόφραστο.
Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα προγνωστικά του καιρού που βασίζονται σε μακροχρόνιες παρατηρήσεις οι οποίες επαληθεύτηκαν στην πράξη, όπως για παράδειγμα από τη σοδιά. Οι παρατηρήσεις γίνονται κατά βάση στα ζώα και τα φυτά και λιγότερο στα φυσικά φαινόμενα. Ενίοτε βασίζονται σε εμπειρικές στατιστικές και στα τοπικά χαρακτηριστικά του καιρού για κάποιες περιόδους.
Ο Μιχάλης Γεροντής ισχυρίζεται ότι η προσεκτική παρατήρηση των σημαδιών κατά τη διάρκεια των δριμών (τις έξι πρώτες και τις έξι τελευταίες μέρες του Αυγούστου) επιτρέπει μια αρκετά καλή ετήσια πρόγνωση του καιρού.
Το δεύτερο βιβλίο του «Προβλέψτε τον καιρό με τις παραδοσιακές ‘Δρίμες’» αναφέρεται ακριβώς σε αυτό το φαινόμενο και κυκλοφόρησε το 2013.
Το τρίτο του βιβλίο, «Άγνωστες σελίδες από την Κρητική Βενετοκρατία & Τουρκοκρατία», αποτελείται από 30 μικρά κεφάλαια, τα οποία αναφέρονται σε ιστορικά, διοικητικά, πολιτιστικά στοιχεία. Επίσης, αναφορά γίνεται, ακόμα, σε περιηγητές, κατάστιχα, θρησκευτικά και λατρευτικά χαρακτηριστικά, κυρίως από την τοπική ιστορία, τον μεγάλο σεισμό του 1508, την Παιδεία και τη Δικαιοσύνη κατά τη διάρκεια της Τουρκικής κατοχής της Κρήτης και άλλα σημαντικά θέματα των περιόδων αυτών.
Ενδεικτικά αναφερόμαστε στο 27ο κεφάλαιο που έχει τίτλο «Δημοτικά ποιήματα των Κρητών της Τουρκοκρατίας», στο οποίο ο Γεροντής έχει επιλέξει 19 δημοτικά ποιήματα Κρητών στιχουργών-ριμαδόρων απ’ όλα τα διαμερίσματα της τουρκοκρατούμενης Κρήτης του 19ου αιώνα. Στο σύντομο εισαγωγικό σημείωμα αναφέρει ότι σώθηκαν τα ποιήματα αυτά από διάφορες καταγραφές. Αναφέρει ακόμα και κάποιους αφηγητές, που του έδωσαν υλικό: τον Σταύρο Μαυρικάκη από την Ελούντα, τον Εμμ. Σφακιανό, την Πελαγία Κουτουλάκη και τον Ιωάννη Αποστολάκη από την Κριτσά. Αν είναι πρώτη καταγραφή από την προφορική παράδοση ασφαλώς η αξία του βιβλίου είναι ακόμα μεγαλύτερη.
Αντί επιλόγου έχει περιλάβει το άρθρο του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου που έχει τίτλο «Όταν συλλογιέμαι την Κρήτη».
Άρθρο που μας προκαλεί τη σκέψη, το συλλογισμό, και μας υποβάλει την ιδέα να εξετάσουμε τα πράγματα κάτω από την επιφάνεια, σε μεγαλύτερα βάθη. Να αναδείξουμε, όσο μπορούμε, τους μυστικούς κώδικες, την αλληλουχία των κρυφών νοημάτων, πίσω από τους ωραίους μύθους και τις λογοτεχνικές αφηγήσεις. Να αναζητήσουμε και να ανασύρουμε στο προσκήνιο οτιδήποτε σημαντικό υπάρχει ως υπόβαθρο. Κάθε πιθανό συμβολισμό πίσω από τους φαινομενικά απλοϊκούς μύθους.
Τα τρία αυτά βιβλία του Μ. Γεροντή είναι γραμμένα σε ύφος ευχάριστο, γλαφυρό, με λόγο στρωτό, που διευκολύνει την ανάγνωση και τη μελέτη τους χωρίς να δημιουργούνται ιδιαίτερες δυσκολίες.
Πιστεύουμε ότι θα αποτελέσουν πολύτιμο εργαλείο για τον επιστήμονα, πλούσια πηγή για τον μαθητή, τον δάσκαλο, τον ιστορικό, τον κάθε φιλομαθή.

 Ι. Σταμέλος

Τρίτη 22 Απριλίου 2014

Δευτέρα 21 Απριλίου 2014

Σύγχρονα Ελληνικά Ελλείμματα

Διάβασα στο πολύ ενδιαφέρον μπλογκ του Χρίστου Μιχαηλίδη την ανάρτηση με τίτλο «Το σοβαρότερο μας έλλειμμα: των καλλιεργημένων ανθρώπων». Με ελάχιστες τροποποιήσεις [κυρίως τεχνικής φύσεως] το προτείνω:



«Τον καιρό της σπατάλης, ό,τι είχαμε να σπαταλήσουμε οι περισσότεροι από εμάς, ήταν το περίσσιο χρήμα που έρρεε στις τσέπες και στους λογαριασμούς μας. Κι όσοι έμειναν με "καλή μπάνκα", δεν είναι ότι σπατάλησαν λιγότερα, αλλά ότι είχαν πιο πολλά να σπαταλήσουν.
Το γιατί είχαν πιο πολλά, είναι κουβέντα ενός άλλου κεφαλαίου. Σήμερα, εδώ, στέκομαι μόνο στο αποτέλεσμα εκείνης της σπατάλης που, από την μία μέρα στην άλλη, αποκάλυψε πανηγυρικά ένα προσωπείο ολότελα άδειο, ολότελα κενό.
Για μένα, η μεγαλύτερη και πιο άθλια φούσκα που ζήσαμε, ήταν εκείνη της υποτιθέμενης πολιτιστικής μας ανόρθωσης. Και πουθενά αλλού δεν "θριάμβευσε" αυτή τόσο πολύ, όσο στις λεγόμενες "μεγάλες βραδιές" στο Μέγαρο Μουσικής, και στις καλές θέσεις των Φεστιβάλ Αθηνών, Επιδαύρου, και των παραστάσεων του Εθνικού Θεάτρου.
Η τότε χαρά που έβλεπες πολλά και καινούργια πρόσωπα να "σκοτώνονται" για ένα εισιτήριο, έγινε θλίψη τώρα που με την κρίση αποκαλύφθηκε ότι οι περισσότεροι από εκείνους τους πολλούς, παρόλο που ήταν και οι πιο πλούσιοι (αποφεύγω επί του παρόντος να βάλω εμπρός το πρόθεμα "νεό-"), δεν έχουν τελικά κανένα "ευγενικό υπόστρωμα", καμία μουσική παιδεία, ούτε ελάχιστη σχέση με αυτό που ονομάζουμε "τέχνες και πολιτισμό".
Βλέπεις ακόμα, ότι αυτοί που έμειναν, είναι όσοι και τότε ήσαν παρόντες, αλλά αθόρυβα, όχι στα θεωρεία και τις πρώτες σειρές, και που ήξεραν τί ακούνε ή βλέπουν και γιατί το ακούνε ή το βλέπουν. Έμειναν οι πραγματικά καλλιεργημένοι, και έφυγαν οι πραγματικά άξεστοι.
Η οικονομική στενότης, δυσκόλεψε όλους - ή έστω, σχεδόν όλους. Εάν αγαπάς όμως πράγματι την κλασική μουσική, την όπερα και το μπαλέτο, δεν τα εγκαταλείπεις ποτέ. Μπορεί να μην έχεις την δυνατότητα να δεις όσες παραστάσεις θα ήθελες, αλλά σε κάποιες θα καταφέρεις να πάς, θυσιάζοντας ίσως κάτι πιο πεζό, όπως μια βραδιά σε ακριβό εστιατόριο. Επίσης, η τέχνη και ο πολιτισμός θα συντροφεύουν την κάθε σου μέρα, με έναν τρόπο απολύτως φυσιολογικό, όπως να ανοίγεις φερ’ ειπείν το παράθυρό σου να μπουν φώς και φρέσκος αέρας.
Δεν μπορείς να έχεις δει δέκα κοντσέρτα του Μότσαρτ στο Μέγαρο και στο Ηρώδειο, και να μην έχεις ακούσει ούτε ένα στο σπίτι σου.
Δεν μπορείς να δείχνεις ότι η ζωή σου έφτασε σε κάποιο "καλό επίπεδο", όταν έχεις χρόνια να διαβάσεις ένα βιβλία, ή όταν δεν έχεις καν επαφή με το τί γίνεται στον θεατρικό κόσμο του τόπου σου και του εξωτερικού. Να μην ξέρεις τι κινείται στην παγκόσμια και εγχώρια λογοτεχνία. Να μην έχεις πάρει χαμπάρι τι γίνεται με τα καινούργια ρεύματα σε όλες τις τέχνες.
Τα δύο τελευταία χρόνια, όποτε μπόρεσα να βρεθώ σε ένα κονσέρτο, ή μια παράσταση θεατρική, ένοιωσα ότι οι λίγοι που τιμούσαν τους συντελεστές των έργων (αλλά πρωτίστως τους δημιουργούς των έργων), ήταν άνθρωποι που, και αν σπατάλησαν "τα χρόνια εκείνα" τα χρήματά τους, δεν σπατάλησαν εκείνο το κομμάτι του εαυτού τους όπου κρύβεται ο μεγαλύτερος πλούτος τους. Το καλλιεργημένο κομμάτι. Το αεί εύφορο.
Και το ότι εξαφανίστηκαν τελικά οι "γνωστές φάτσες", μπορεί να μην είναι τόσο καλό για τα ταμεία των θεάτρων, του Μεγάρου, και άλλων συναυλιακών χώρων, αλλά είναι ευλογία για την Τέχνη. Απαλλάχτηκε από τους τυχάρπαστους.

Δυστυχώς,  όπως λέει και ο μαέστρος Ρικάρντο Μούτι (…), όταν η πολιτική, στο όνομα της γρήγορης ανάκαμψης από την κρίση, πολύ εύκολα κατακρεουργεί τον Πολιτισμό, αναπόφευκτα ο τόπος, και μαζί του κι ο λαός, θα πάθει μια άλλου είδους καθίζηση, πολύ χειρότερη από την οικονομική.
Και αυτή η καθίζηση, που είναι ήδη ορατή (αρκεί ο καθένας να κοιτάξει γύρω, στον δικό του μικρόκοσμο, τους φίλους και γνωστούς του), δεν μπορεί να διορθωθεί με μια αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας έξοδό μας στις αγορές, με την έκδοση ενός 5-ετούς ομολόγου. Θέλει χρόνια, και άλλου είδους επενδύσεις που οι πλείστοι κυβερνώντες δεν έχουν καν το μυαλό να τις σκεφτούν».

Παρασκευή 18 Απριλίου 2014

Θα φορολογήσουμε τον πλούτο

Χωρίς λόγια.

Ζουλού

Αντιγράφουμε την ανάρτηση του Δ. Δανίκα από την ηλεκτρονική σελίδα του Πρώτου Θέματος χωρίς κανένα σχόλιο. Δεν χρειάζεται εξάλλου.

"Ρίχνουμε κροτίδες.  Εκτοξεύουμε καπνογόνα. Ανάβουμε πυρσούς. Πετάμε   ψαριές  στον πάγκο των μισητών αντιπάλων.  Μετατρέπουμε  το  γήπεδο  σε  πεδίο πολέμου. Το καλύπτουμε με σύννεφα Τσερνόμπιλ. Και αρχίζουμε.  Κλαδεύουμε καλάμια. Βάζουμε  τρικλοποδιές. Ρίχνουμε τυφλές μπουνιές. Επιδιδόμαστε σε θεατρινισμούς. Πέφτουμε  χάμω.  Ροκανίζουμε  χρόνο. Προκαλούμε  τρόμο, δέος και πανικό. Ενίοτε  ρίχνουμε και κουτουλιές. Και  αν όλα αυτά  δεν  καταλήξουν  σε νίκη και σε θρίαμβο της ΠΑΟΚάρας  ε τότε plan B.  Βγάζουμε   σουγιάδες.  Κι αν οι σουγιάδες  δεν  επιφέρουν πανωλεθρία στον εχθρό  ε τότε  βγάζουμε   Καλάσνικοφ.  Κι αν ούτε τα Καλάσνικοφ;  Ε τότε   χειροβομβίδες. Κι  αν ούτε οι χειροβομβίδες; Ε τότε  βόμβες. Κι αν ούτε  οι βόμβες  ε τότε  ατομική  βόμβα δεκαπλάσιας ισχύος από εκείνη της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι!

Υπερβάλω;  Κι  όμως. Εβλεπα  τον κανιβαλισμό  παρέα με δύο  βάζελους.  Φυσικά   ΑΕΚάρα  εγώ. Ε  δεν θα το πιστέψετε. Και οι  τρεις επιθυμούσαμε την συντριβή  των  γάβρων. Ομως μετά από  τα πρώτα  δέκα λεπτά και βλέποντας τον μαινόμενο Τζαβέλλα αρχίσαμε  να αηδιάζουμε. Απίστευτο και εφιαλτικό

Αν  ήμουν Βαγγέλης Μαρινάκης  θα έπαιρνα  την ομάδα μου  και   θα  εγκατέλειπα την Ουκρανία της Μακεδονίας!

Αν  η ομάδα  μου κέρδιζε με τα μισά απ  αυτά  τα αίσχη  που   διέπραξαν  οι κομάντος   της Θεσσαλονίκης, θα ήθελα να  ανοίξει η γη να με καταπιεί. Ενδεχομένως να  άλλαζα  ομάδα

Αν   ήμουν ΠΑΟΚτζής  θα μούτζωνα  τον εαυτό   μου και θα απαιτούσα από τους  ιθύνοντες  να ζητήσουν  την επανάληψη  του αγώνα  κεκλεισμένων των  θυρών. Εγώ,  δηλαδή, ένας  υπερήφανος και μάγκας Μακεδόνας  να «σφάξω» τον άοπλο αντίπαλό μου;  Ποτέ των  ποτών!

Αν ήμουν  ο διαιτητής Σταύρος Μάνταλος  δεν θα είχα επιτρέψει την  διεξαγωγή  του αγώνα.  Κι αν  το είχα κάνει   στα πρώτα δέκα λεπτά  θα απαιτούσα την έξοδο όλων  των φιλάθλων. Αλλιώτικα  Adios Amigos

Αν   ήμουν Γιώργος  Σαρρής, το αφεντικό της ΕΠΟ  θα συγκαλούσα, το ίδιο εκείνο  βράδυ, έκτακτη συνεδρίαση και  θα τιμωρούσα τον ΠΑΟΚ με δέκα  αγωνιστικές κεκλεισμένων  των θυρών, με αφαίρεση  είκοσι βαθμών από το επερχόμενο  πρωτάθλημα, με απαγόρευση εξόδου  προς τα ευρωπαϊκά  γήπεδα και    με  ένα  εκατομμύριο euros

Αν  ήμουν υφυπουργός Αθλητισμού  θα απαιτούσα πάραυτα  να  τηρούνται, από  τούδε  όλοι  μα όλοι οι  κανονισμοί  που ισχύουν σε κάθε περιοχή της ευρωζώνης. Με απλά λόγια με την πρώτη  ρίψη φιάλης  νερού, ροχάλας, κέρματος, κροτίδας,  σταματάει  ο  αγώνας, μηδενίζεται και τιμωρείται με   βαριές ποινές η  γηπεδούχος  ομάδα

Αν  ήμουν  Νίκος Δένδιας, το αφεντικό  του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη  θα απαγόρευα από τούδε  σε κάθε ένστολο  να  περιφρουρεί κάθε  γήπεδο. Ας  βγάλουνε μόνοι τους  τα μάτια  τους

Κι  αν ήμουν Αντώνης Σαμαράς  θα απαιτούσα πάραυτα  την  κεφαλή επί  πίνακι. Ολων

Δυστυχώς  δεν είμαι  ουδείς εκ των προαναφερομένων.  Οπως και η χώρα  μου  ουδεμία σχέση  έχει με  οποιαδήποτε κουκίδα της  ευρωζώνης.

Επομένως. Η  Ελλάδα   βγήκε στις  Αγορές. Εβγαλε πλεόνασμα.  Μπορεί να   βγαίνει και από την κρίση. Ενα είναι  βέβαιο. Από την Τετάρτη 16 Απριλίου  βγήκε και από την Τανζανία. Πορευόμενη,  υπό τους ήχους  Ταμ - Ταμ  προς  την  περιοχή  των  Zulu!".

Τετάρτη 16 Απριλίου 2014

Ο Παλαμάς και τα ευρωψηφοδέλτια

1908 και για άλλη μια φορά η Ελλάδα ταπεινωμένη. Μετά την πτώχευση του Τρικούπη και τη Μελούνα, οι δανειστές ελέγχουν την πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας-καλή ώρα. Ίντριγκες, ψέμματα, φόροι και χαράτσια. Και το ψωμί ψωμάκι για το λαό. Όχι όπως σήμερα, αλλά σαφώς χειρότερα, όπως διαβάζουμε στον Τύπο της εποχής. Δεν υπάρχει καμία αισιοδοξία. Αν κάναμε την Ιστορία όπως θα έπρεπε στα σχολεία, ίσως και να θυμόμασταν τίποτα από τότε. Ο Κωστής Παλαμάς γράφει το ποίημα «Γύριζε». Με ποιητική ακρίβεια, μιλάει ευθέως για «την πόρνη Ρωμιοσύνη, τον περίγελο των Ευρωπαίων, τους στέρφους μανταρίνους και το ρωμιό που ξανάσκυψε να γίνει σκλάβος».
Διαβάστε το παρακάτω και βγάλτε μόνοι σας συμπεράσματα. Κρίμα που δεν τα διαβάσαμε στα λεωφορεία, όπως έγινε με τον Καβάφη το 2013, με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννησή του... 

Γύριζε  Γύριζε, μη σταθείς ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη
ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια
η Αλήθεια τόπο να σταθή για μια στιγμή δε θάβρη.
Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.
Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει
το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη
κάθε σπαθί κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι
στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.
Από θαμπούς δερβίσηδες και στέρφους μαναταρίνους,
κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.
Χαρά στους χασομέρήδες! Χαρά στους Αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.
Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα
ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.
Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι
και Μαμμωνάδες βάρβαροι και χαύνοι λεβαντίνοι
λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
και οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη... 

Κ. Παλαμάς

Αφιερωμένο σε όσους υποστηρίζουν ότι η Ευρώπη περνάει κρίση και κατεβάζουν ευρωψηφοδέλτια με μπαλαρίνες, ηθοποιούς, τραγουδιστές, ποδοσφαιριστές, γελωτοποιούς, πυροβολημένους και άλλα τερπνά και ωφέλιμα φρούτα προκειμένου να … την βγάλουν από αυτήν.

Παρά τα όσα περάσαμε τα πράγματα δείχνουν ότι πορευόμαστε πραγματικά σε μια σταδιακή ομαλοποίηση. Αργά αλλά σταθερά να ξαναβρίσκουμε την «Ελλάδα που ξέρουμε». Την χώρα της διασκέδασης, της χαλαρότητας, της σοβαροφάνειας, του δήθεν και του φαίνεσθαι. Αργά μαθαίνουν οι Φρύγες που λέγανε και οι αρχαίοι… Αν μάθουν ποτέ…

Κυριακή 13 Απριλίου 2014

Διάφορα τερπνά

Κοινωνικά
1. Μην εκνευρίζεσαι αν ο γείτονάς σου έχει το στέρεο ανοιχτό στις δύο το πρωί. Τηλεφώνησέ του στις τέσσερις και πες του πόσο σου άρεσε.

2. -Τζάμπα στεναχωριέσαι.
    - Γιατί εσύ πληρώνεσαι;

3.  Αυτό που οι κουτσουλιές είναι άσπρες στα μαύρα αυτοκίνητα και μαύρες στα άσπρα με ξεπερνάει.

4. Το χασμουρητό είναι ο τρόπος του οργανισμού να σου πει: «Έχεις 15%μπαταρία».

5.  Η άλλη στο super market βάζει το χαρτί υγείας σε ξεχωριστή σακούλα από τα φαγώσιμα. Λες και σε λίγες ώρες δεν θα συναντηθούν.

Του φαγητού
1. Ήθελα γιαούρτι με ζάχαρη… μπερδεύτηκα και έριξα αλάτι. Ε, μη πάει χαμένο, έβαλα αγγούρι, σκόρδο και τώρα ψήνω δυο μπριζόλες.

2. Θ’ ανοίξω μεξικανικό εστιατόριο στην Κρήτη. Λέω να το πω ” Tsiputanas ”.

3. Φήμες λένε ότι κάποιος γύρισε από το φούρνο χωρίς να φάει τη γωνίτσα από τη φρατζόλα.

4. Ξυπνάω το βράδυ με μια τρελή λιγούρα για γλυκό. Ανοίγω το ψυγείο. Μμμμμ κουτί από ζαχαροπλαστείο.. Ανοίγω το κουτί.. Αυγά από το χωριό.;;; Τρέλανέ μας κι άλλο γιαγιά.Μπορείς!!

5. Ο σουβλατζής της γειτονιάς με έχει μάθει τόσο καλά που παραγγέλνω με αναπάντητη.!!!

Της μάνας
1. Αχ αυτές οι μάνες: Κάθε φορά που η μάνα μου θέλει να της κατεβάσω το μίξερ από το ράφι, μεταμορφώνομαι από “2 μέτρα γάιδαρος” σε “2 μέτρα παλικάρι”.

Τηλεφώνων
1. Όταν με παίρνουν στο σταθερό του σπιτιού και με ρωτάνε: “Πού είσαι;” Τους λέω: “Κλείσε οδηγάω θα σε πάρω σε λίγο”.

2. Χτυπάει το θυροτηλέφωνο. Σε ρωτάει “Είσαι σπίτι;” Δεν νευριάζεις. Απαντάς ήρεμα “Ναι, εσύ που είσαι;”.!!!

3. Αν περιμένεις τηλέφωνο και δεν χτυπάει πήγαινε τουαλέτα. Πιάνει εννιά στις δέκα.

Διάφορα
1. Σήμερα στο γυμναστήριο ξάπλωσα για κοιλιακούς και με πήρε ο ύπνος.

2.  Όταν κάνεις το καλό, ζήτα απόδειξη, μην τυχόν και ο παράδεισος δουλεύει σαν την εφορία.

3. Τα αισθήματά μου είναι ανάμεικτα. Είναι σα να βλέπεις την πεθερά σου να πέφτει στο γκρεμό με το αυτοκίνητό σου.

4. “Κάθε εμπόδιο για καλό” λένε. Πόσα εμπόδια πρέπει να μας έρθουν μέχρι να έρθει αυτό το “καλό” δεν το έχει προσδιορίσει κάποιος όμως.!!!

5. Έχουμε καφέ χωρίς καφεΐνη, τσίχλες χωρίς ζάχαρη, τσιγάρα χωρίς νικοτίνη..κυβέρνηση χωρίς μαλάκες δεν παίζει με τίποτα, ε;

6. Γείτονες Τατσόπουλου στο STAR: “Βλέπαμε τις νταλίκες της Durex να ξεφορτώνουν στο σπίτι του αλλά δε δώσαμε σημασία.


Δευτέρα 7 Απριλίου 2014

Παίζουμε για τη φανέλα


Γ. Μαργαρίτης, Λ. Παπαδόπουλος
(Μουσική Λ. Παπαδόπουλος, στίχοι Κ. Ντούμος)

Κυριακή 6 Απριλίου 2014

Οι μάχες στα Βατερλώ κερδίζονται στα γήπεδα του Ίτον

(Με αφορμή τη βράβευση των μαθητών που διακρίθηκαν στους διαγωνισμούς της Μαθηματικής Εταιρείας 2013-2014 στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου)

Ο κόσμος θα ήταν ασφαλώς καλύτερος αν υπήρχε δικαιότερη κατανομή αγαθών, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη, ελευθερία. Αν δεν υπήρχαν καταχρήσεις, απληστία, εγκλήματα και αρρώστιες. Ο κόσμος αυτός ο ιδανικός, όμως, δεν υπάρχει. «Τ’ αγαθά κόποις κτώνται», διαπίστωσαν πολλούς αιώνες πριν οι σοφοί μας πρόγονοι. Τα καλά κατακτώνται και δεν παραχωρούνται.
Από τότε που ο Γαλιλαίος διατύπωσε την περίφημη ρήση του «μετρήστε ότι είναι μετρήσιμο και ότι δεν είναι κάντε το μετρήσιμο και μετρήστε το» έχουμε βαλθεί να εφευρίσκουμε εξισώσεις. Ο τέλειος γάμος έχει την εξίσωσή του, η ευτυχία τη δική της.
Το ότι το μαθηματικό λεξιλόγιο αποτελεί πολιτιστικό αγαθό και μέρος της παγκόσμιας κουλτούρας δεν είναι καινούργια ανακάλυψη. Εκτός από την άλγεβρα η ευτυχία προσεγγίζεται και με γεωμετρικούς όρους. Κατά έναν ορισμό, λοιπόν, η ευτυχία ορίζεται ως η απόσταση μεταξύ επιθυμητού και εφικτού. Όσο μικραίνει αυτή τόσο πιο ευτυχισμένοι νοιώθουμε. Οι θεωρίες «μεγίστου-ελαχίστου» που ασυνείδητα εφαρμόζονται από τις ανατολικές φιλοσοφίες προτείνουν για τη μεγιστοποίηση της ευτυχίας την  ελαχιστοποίηση των επιθυμιών. Η δυτική φιλοσοφία, όμως, που έχει τις ρίζες της στην αρχαία Ελλάδα, κοιτάζει προς την αντίθετη κατεύθυνση: «συν Αθηνά και χείρα κίνα» προτρέπει. Για να πετύχεις το βέλτιστο οργανώσου και μεθόδευσε τις δράσεις σου.
Η λέξη κλειδί: Παιδεία. Όλα είναι θέμα Παιδείας, όπως έλεγε μέχρι πρότινος και το ομώνυμο υπουργείο στο λογότυπό του.  
«Η ευημερία της Αμερικής δεν ήταν ποτέ αποτέλεσμα τόσο του τρόπου με τον οποίο συσσωρεύουμε τον πλούτο, όσο του τρόπου με τον οποίο εκπαιδεύουμε τα παιδιά μας», απεφάνθη πρόσφατα ο πρόεδρος Ομπάμα.
Ο λόγος που ο Πλάτων, στην Πολιτεία του, θέτει την εκπαίδευση στο κέντρο του πολιτικού προβληματισμού δεν είναι η ανάγκη να γίνει ο λαός κοινωνός αυτού του αγαθού, αλλά να γίνουν ενάρετοι οι κυβερνώντες. Και όταν ο Πλάτων μιλάει για εκπαίδευση στα βασικά μαθήματα περιλαμβάνει αριθμητική, γεωμετρία, στερεομετρία και αστρονομία.
Είναι πολύ σημαντικό και θα πρέπει να το εμπεδώσουμε -κυρίως στην παρούσα συγκυρία- ότι οι μάχες στα Βατερλώ κερδίζονται στα γήπεδα του Ίτον, κατά την εύστοχη παρατήρηση που αποδίδεται στον δούκα του Ουέλιγκτον. Η έκβαση δηλαδή των κρίσιμων μαχών προετοιμάζεται από τα κράτη στους χώρους των πανεπιστημίων τους. Των σχολείων τους κατ’ επέκτασιν.
Οι μαθητές μας σήμερα ζουν στην πιο έντονη, γεμάτη από ερεθίσματα, περίοδο στην ιστορία της γης. Πολιορκούνται με πληροφορίες και κελεύσματα από όλες τις πλατφόρμες. Από υπολογιστές, Iphones, διαφημιστικές πινακίδες και από εκατοντάδες τηλεοπτικά κανάλια. Και εμείς στην τάξη συχνά τα τιμωρούμε επειδή αφαιρούνται και δεν συγκεντρώνονται. Από τι; Από τα βαρετά πράγματα, εν πολλοίς, του σημερινού μας σχολείου. Και δεν είναι αυτό καθόλου άσχετο και με τον τρόπο αξιολόγησης των γνώσεων. Όταν δηλαδή τα αξιολογούμε και τα βαθμολογούμε με βάση την παπαγαλία και την απομνημόνευση. Όταν όλο το σύστημα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λειτουργεί με ένα ισχυρότατο προσανατολισμό: τις εξετάσεις για την εισαγωγή στις σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Και εκτός του ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο η διαδικασία μάθησης αποστερεί τη χαρά που θα έπρεπε να προσφέρει η ανακάλυψη της γνώσης, η συγκλίνουσα σκέψη, που επιβάλλουν οι μέθοδοι, τα αναλυτικά προγράμματα και ο τρόπος αξιολόγησης εκμηδενίζουν και τη δημιουργικότητα των μαθητών.
Το 98% των παιδιών του νηπιαγωγείου έχουν αποκλίνουσα σκέψη λένε οι έρευνες. Όταν επανεξέτασαν αυτά τα παιδιά μετά από 10 χρόνια και ενώ είχαν πάει στο σχολείο η αποκλίνουσα σκέψη έχει μειωθεί στο 13-15% .
Τα αποτελέσματα αυτά κατά την άποψή μας δείχνουν δυο πράγματα. Το πρώτο ότι έχουμε όλοι την δημιουργική ικανότητα και το δεύτερο ότι αυτή με το σχολείο, κυρίως, φθίνει. Πολλά συνέβησαν στα παιδιά καθώς μεγάλωναν και κυρίως ότι εκπαιδεύτηκαν. Ξόδεψαν 10 χρόνια στο σχολείο να τους λένε ότι υπάρχει μια μόνο λύση, η οποία βρίσκεται στο πίσω μέρος του βιβλίου. Και να μην την κοιτάξουν. Και να μην αντιγράψουν, γιατί αυτό είναι πράξη ανεπίτρεπτη, είναι ζαβολιά, θα λέγαμε.
Οι αλλαγές που εισάγει στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση το «Νέο Σχολείο» (Γυμνάσιο και Λύκειο) μένει να αποδειχθεί στην πράξη αν κινούνται προς αυτή την κατεύθυνση και αν τελικά θα επιφέρουν τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.
Τα μαθηματικά είναι κατά την άποψή μου το σπουδαιότερο από τα μαθήματα, που συμβάλλουν στην αποκλίνουσα σκέψη. Το μάθημα στα σχολεία, που καλλιεργεί τη φαντασία, την πρωτοτυπία και τη φρεσκάδα στους συλλογισμούς. Το βλέπουμε συχνά στις απαντήσεις των μαθητών μας με την πρωτοτυπία και τα ευχάριστα ξαφνιάσματα στις λύσεις των ασκήσεων και των προβλημάτων. Στις απρόβλεπτες παρατηρήσεις. Ιδιαιτέρως δε στους διαγωνισμούς της Μαθηματικής Εταιρείας.
Τα τελευταία χρόνια οι διαγωνισμοί της Μαθηματικής Εταιρείας μας δείχνουν ότι το κατ’ ευφημισμόν ασθενές φύλο έχει καταλάβει και το πάλαι ποτέ ανδροκρατούμενο κάστρο των Μαθηματικών. Οι μαθητές που διακρίνονται στους διαγωνισμούς είναι παιδιά με ενδιαφέροντα και έχουν υψηλές επιδόσεις στο σχολείο τους. Εξασφαλίζουν δε την εισαγωγή τους σε πανεπιστημιακές σχολές που  επιθυμούν, από τις πρώτες προτιμήσεις τους στις σχετικές λίστες.
Έχω τη γνώμη ότι με τα παιδιά, τους μαθητές μας, θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Θα πρέπει να τους λέμε όλη την αλήθεια. Όταν θα έρθουν αντιμέτωποι με τη σκληρή πραγματικότητα της ζωής θα πρέπει να γνωρίσουν αυτό που οι Ισπανοί ερευνητές Πετρέλα και Τεζέι ονόμασαν «εξίσωση της μετριότητας». Δηλαδή τον τύπο που βρήκαν και με τον οποίο συνδέουν την πιθανότητα ενός ταλαντούχου να επιτύχει επαγγελματικά και κοινωνικά ως συνάρτηση του ποσοστού των μετρίων σε μια κοινωνία. Και, ακόμα, ότι η καταξίωση προκύπτει από την προσπάθεια. Ο αγώνας είναι αυτός που καταξιώνει τον άνθρωπο, για να θυμηθούμε και τον δικό μας, τον Καζαντζάκη. Πρέπει να τους καλλιεργήσουμε την αισιοδοξία. Ο κόσμος δεν μπορεί να αλλάξει, οι στρεβλώσεις δεν μπορούν να διορθωθούν, χωρίς προσπάθεια. Θα πρέπει να το εμπεδώσουν: Το μόνο μέρος στο οποίο η επιτυχία είναι πιο μπροστά από την προσπάθεια είναι το λεξικό.
Καλή επιτυχία στις προσπάθειές όλων των μαθητών και  θερμά συγχαρητήρια στους μαθητές που διακρίθηκαν στους διαγωνισμούς της Μαθηματικής Εταιρείας. Και επιπλέον στους γονείς και τους καθηγητές τους. Συγχαρητήρια και στους συναδέλφους της Μαθηματικής Εταιρείας για τη διοργάνωση της τελετής βράβευσης, που έγινε την Κυριακή 6 Απριλίου στη Σητεία.
Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος
Δ/ντης Δ/θμιας Εκπ/σης Λασιθίου

stamelosioa@gmail.com

Σάββατο 5 Απριλίου 2014

Βιβλιοπαρουσίαση

Τετάρτη 2 Απριλίου 2014. Παγκόσμια ημέρα παιδικού βιβλίου κι εμείς εδώ στη Σητεία είχαμε την τύχη και τη χαρά να ζήσουμε αυτήν την ιδιαίτερη ημέρα, παρέα με την παρουσίαση ενός νέου βιβλίου με δημιουργό τον πολυγραφότατο και πάντα πρωτοπόρο σε συγγραφική δράση - και όχι μόνο - πάνω στα ανθρώπινα θέματα και με τα μάτια ανοιχτά στα μηνύματα των καιρών, Γιάννη Σταμέλο, Μαθηματικό και Διευθυντή στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση Λασιθίου.
      Πρόκειται για μια αξιόλογη προσπάθεια με τίτλο «Φαντασία και Μαθηματικά» όπου με εξαιρετικά πρωτότυπη σκέψη και φαντασία παρουσιάζεται η φυσική ανάπτυξη και πνευματική εξέλιξη ενός ατόμου με έντονο προβληματισμό, όπως ο μικρός Αλέκος που  αναζητά τον εαυτό του και τη γνωριμία με τον κόσμο, έχοντας μεθοδικούς καθοδηγητές τον πατέρα, τη μητέρα και το θείο του.
      Στα θέματα που περιστρέφονται κυρίως γύρω από ένα ανήσυχο άνθρωπο, τα μηνύματα είναι ότι πρέπει να είμαστε ρεαλιστές αλλά και συγχρόνως αισιόδοξοι, ανοιχτοί σε ιδέες  χωρίς να υποτιμούμε τον πλούτο της εμπειρίας. Στην εποχή της έντασης της γνώσης δεν ενδιαφέρει τόσο η ποσότητα των γνώσεων αλλά και η ικανότητα το άτομο να αναζητά και να βρίσκει τα εκάστοτε αναγκαία στοιχεία, να τα αναλύει, να τα αξιολογεί και να τα αξιοποιεί. Ακόμη δεν αρκεί να διαθέτει γνώσεις και πηγές πληροφοριών, πρέπει  να έχει διαμορφώσει και σύγχρονες αντιλήψεις για τα Μαθηματικά που κρύβονται στη φύση και επεξεργάζονται από τον ανθρώπινο νου.
      Ο συγγραφέας βάζει πολύ εύστοχες ερωτήσεις  στο στόμα του μικρού ήρωα και συνοδοιπόρου μας Αλέκου, με θέματα γύρω από το χώρο της Επιστήμης και της Τεχνολογίας με σκοπό να αποδείξει ότι τα Μαθηματικά αφενός έχουν τις ρίζες τους σε πανάρχαιους πολιτισμούς και αφετέρου να ξεκαθαρίσει στο μυαλό όλων μας, μικρών και μεγάλων, αρκετές έννοιες που ίσως δεν είναι απόλυτα κατανοητές. Για τους μεγαλύτερους αναγνώστες οι σκέψη μας γυρίζει πίσω στα μαθητικά μας χρόνια και ανακαλύπτουμε για άλλη μια φορά τη χαρά και την ευχαρίστηση που προέρχεται από τη μελέτη των Μαθηματικών.
     Με πλούσια συναισθήματα και αφού καλλιεργήσαμε αρκετά τη φαντασία μας  και χωρίς απορίες, αλλά αντίθετα μυημένοι στα μυστήρια της φύσης και του αρχαίου κόσμου, φύγαμε από τη βιβλιοπαρουσίαση. Ευχαριστούμε τον κύριο Σταμέλο για το πόνημά του, με την ευχή να είναι υγιής και να χρησιμοποιήσει τον καθρέπτη  του «Φαντασία» και για άλλες πρωτότυπες πνευματικές δημιουργίες! 
                                                           Κατερίνα Παφύτα
                                                               Μαθηματικός

ΥΓ.: Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΑΝΑΤΟΛΗ (4-4-14)

Πέμπτη 3 Απριλίου 2014

Σητεία 2 Απριλίου 2014




Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Οσελότος» το νέο βιβλίο του Ιωάννη Ευαγγ. Σταμέλου με τίτλο «Φαντασία και Μαθηματικά» και υπότιτλο «Μια παράξενη μέρα του Αλέκου». Ένα βιβλίο που κατά μια άποψη μπορεί να καταταγεί στη μαθηματική λογοτεχνία και το οποίο δεν ανανεώνει απλώς τον τρόπο που «βλέπουμε» τα μαθηματικά. Με όχημα τη φαντασία και συνταξιδιώτη τον μικρό Αλέκο, οδηγεί τον αναγνώστη να ανακαλύψει τη «μαθηματική» λογική που κρύβεται στη φύση και τα μυστικά της, να συναντήσει αινιγματικές προσωπικότητες της αρχαιότητας και να μυηθεί στα μυστήρια του ουρανού καθώς και στα θαύματα της συμμετρίας. Παράλληλα θέτει τον νεαρό πρωταγωνιστή του αντιμέτωπο με μια σειρά ερωτημάτων για τη ζωή και τον κόσμο, των οποίων η διερεύνηση συνιστά μια πραγματική «περιπέτεια» για κάθε ανήσυχο πνεύμα. Ο Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στις Σπουδές στην Εκπαίδευση. Έχει διατελέσει τρεις φορές Πρόεδρος του Παραρτήματος Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας. Είναι επίσης Πρόεδρος της Ιστορικής Λαογραφικής Εταιρείας Νομού Λασιθίου και διευθυντής συντάξεως του περιοδικού «Αμάλθεια». Έχει κάνει αρκετές ανακοινώσεις σε συνέδρια, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά περιοδικά και εφημερίδες. Το βιβλίο του αυτό είναι το έβδομο. Σήμερα υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και κατέχει τη θέση του Διευθυντή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Λασιθίου.
Πηγή : StudioVai

Γράφει η Α. Αναγνωστάκη

Με αφορμή το βιβλίο του Γιάννη Σταμέλου «Φαντασία και μαθηματικά»
Της Άρτεμης Αναγωστάκη, φιλολόγου

Ίσως να φαίνεται λίγο παράταιρο: μια φιλόλογος καλείται να μιλήσει για τα Μαθηματικά. Με ποια εχέγγυα; Σίγουρα δεν έχω την εξειδικευμένη γνώση. Είχα βέβαια την καλή τύχη να διδαχθώ αυτήν την επιστήμη από εξαιρετικούς δασκάλους στο Γενικό Λύκειο Σητείας, που παρά την εξαρχής δεδομένη επιλογή μου των θεωρητικών σπουδών, και δη της Φιλολογίας, με έμαθαν να αγαπήσω τη μαθηματική λογική και να διακρίνω από νωρίς τη σύζευξη της Γλώσσας με τα Μαθηματικά.
Επιτρέψτε μου την αναφορά: Ο ένας μαθηματικός μου, δυστυχώς δεν είναι ανάμεσά μας. Λείπει ο Γιώργος Κοψαχείλης. Μου δίνεται όμως η ευκαιρία να πω ευχαριστώ στον άλλο μαθηματικό μου, τον Αντώνη το Μακρή.
Είναι αλήθεια ότι όλοι μας ίσως δεν έχουμε σταλάξει μέσα μας στέρεες βεβαιώσεις για τη σημαντική των Μαθηματικών. Συνήθως τα θεωρούμε καταφύγιο επαγγελματικής αποκατάστασης ή τα συρρικνώνουμε σε μέσο οικονομικών συναλλαγών. Αν διαβάσετε όμως το βιβλίο του κ. Σταμέλου, θα καταλάβετε ότι όλα αυτά δεν καθρεφτίζουν αυτό που είναι στην ουσία τα Μαθματικά: μια επιστήμη που διατρέχει οριζοντίως και καθέτως όλες τις εκφάνσεις της ζωής του ανθρώπου, των ζώων και των φυτών. Με το νέο βιβλίο του μαθηματικού Γιάννη Σταμέλου «Φαντασία και Μαθηματικά», φωτίζεται περισσότερο αυτή η πολυδιάστατη λειτουργία των μαθηματικών στη ζωή μας.
Προσπάθησα να αναζητήσω τα υλικά με τα οποία οικοδομεί ο συγγραφέας το νέο του βιβλίο:
-Πρώτη ύλη του εκτιμώ ότι είναι οι στέρεες βάσεις και ο άριστες θεωρητικός του οπλισμός από την επιστήμη των μαθηματικών. Γνωρίζει πολύ καλά το αντικείμενό του. Το χειρίζεται και τοπλάθει εύκολα στα χέρια του, προσφέροντάς το για εύκολη πέψη και στον πλέον αδαή αναγνώστη.
-Το δεύτερο θεμελιώδες στοιχείο είναι το απόσταγμα της πολύχρονης διδακτικής του εμπειρίας, που μαζί με την παιδαγωγική του κατάρτιση προβάλλονται ως πρότυπα συμπεριφοράς για κάθε εκπαιδευτικό.
-Και, τρίτο δομικό υλικό είναι η παράλληλη τάση του να ερευνά και να καλλιεργεί την ελληνική γλώσσα και την ποίηση.
Εξάλλου είναι γνωστό ότι ένας καλός μαθηματικός πρέπει να είναι πολύ καλός γνώστης και της ελληνικής γλώσσας. Και αυτό φαίνεται να είναι έγνοια του συγγραφέα.
Ο αναγνώστης από την πρώτη σελίδα απολαμβάνει την αμεσότητα της αφήγησης καθώς μετέχει αβίαστα στο ταξίδι της γνώσης, έτσι όπως οδηγεί σ’ αυτήν τον μικρό Αλέκο ο παιδαγωγός/ενήλικος, το πρόσωπο του οποίου εναλλάσσεται και μας κάνει να αναρωτηθούμε. Ποιος είναι τελικά ο συγγραφέας; Είναι ο μικρός Αλέκος με το φιλέρευνο πνεύμα ή ο πατέρας (ή ο θείος) που εφορεύει και διδάσκοντας οδηγεί, χαράζει και διευρύνει τους ορίζοντες;
Αυτά είναι τα κύρια υλικά δόμησης του βιβλίου. Όμως το όλον περιεχόμενο διατρέχει σμήνος ιδεών, κατευθυντήριων γραμμών, παραινέσεων και προτροπών, που δεν μπορώ να συμπεριλάβω και να αναλύσω στο πλαίσιο ενός άρθρου. Κι όλα αυτά συνιστούν τις αρετές του βιβλίου.
Παρενθετικά μόνο να τονίσω εδώ την πρότυπη δομή της οικογένειας, έτσι όπως παρουσιάζεται από το συγγραφέα στο κείμενο. Μια άριστα συγκροτημένη οικογένεια, με καθαρά παραδοσιακούς ρόλους, μήπως πιστεύει ο κ. Σταμέλος ότι συνιστά το εφαλτήριο της γνώσης που καθορίζει τη μετέπειτα πορεία της σκέψης και της ακαδημαϊκής επιτυχίας ενός παιδιού; Γι’ αυτό δίνει τόσο εξέχοντα ρόλο στο γονιό-δάσκαλο, που διδάσκει ότι η γνώση και η σοφία αποκτιέται σιγά σιγά στη ζωή του ανθρώπου μέσα από τη διερεύνηση, την ανάφλεξη αποριών που αφυπνίζουν και δυναμώνουν την κριτική σκέψη του παιδιού και το οδηγούν στην πραγματική γνώση. Η κριτική σκέψη για το δάσκαλο Σταμέλο είναι η πεμπτουσία της γνώσης και μέσα από τη φυσική ροή της κατάκτησης της γνώσης, ασκεί εύστοχη κριτική στη στείρα απομνημόνευση, που παραπέμπει σε ένα από τα τρωτά σημεία της ελληνικής εκπαίδευσης και μας κάνει να στοχαστούμε και να οραματιστούμε πως θα έπρεπε να είναι το ιδανικό σχολείο.
Φαίνεται, κατά την άποψη του κ. Σταμέλου, ότι ολοκληρωμένος δάσκαλος δεν είναι αυτός που μονοσήμαντα υπηρετεί μια επιστήμη. Γι’ αυτό κι εκείνος προσμετρά στην επιστήμη του κι άλλες συνιστώσες. Απαραίτητη θεωρεί για την κατανόηση της γνώσης, την έρευνα της πολυσημίας των λέξεων και γι’ αυτό μέσα στο βιβλίο του ωθεί το μικρό Αλέκο στη δημιουργική χρήση του μέσου γλωσσικής αποθησαύρισης, που είναι το Λεξικό. Εξίσου σημαντική κρίνεται και η σύζευξη του παραδοσιακού τρόπου μάθησης με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, αφού το «ψαχτήρι» από το διαδίκτυο έρχεται να συμπληρώσει τις πληροφορίες που είναι απαραίτητες για το ψηφιδωτό της γνώσης.
Επιπλέον, διαπιστώνουμε την πολυμάθεια και την ευρύτητα της σκέψης του συγγραφέα, τη διεπιστημονική προσέγγιση με την οποία συμπληρώνει τη θετική σκέψη του με την ανθρωπιστική, καθώς όλο το βιβλίο είναι διάστικτο από μυθολογικές αναφορές, από ιστορικά πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής και της λατινικής Γραμματείας.
Όμως εκείνο που εμένα, ως φιλόλογο, ξαφνιάζει ευχάριστα είναι η διαπίστωσή μου πως ο μαθηματικός Σταμέλος τεκμηριώνει τα γραφόμενά του μόνο δια της Ποίησης. Πώς ένα μαθηματικό μυαλό που στηρίζεται στη μαθηματική απόδειξη και επαλήθευση των δεδομένων, καταφεύγει στην επίκληση της ποίησης, που εκτιμάται ως υποκειμενική γνώση, για να επιβεβαιώσει τη μαθηματική σκέψη; Προσδίδει ιδιαίτερη γοητεία στο έργο του και μας κάνει να σκεφτούμε ότι τελικά στη γνώση μπορούμε να καταλήξουμε και μέσα από εξονυχιστική έρευνα των δεδομένων αλλά και μέσα από την έκφραση της ψυχής και του συναισθήματος του βαθύτερου είναι του ανθρώπου. Αυτά όμως είναι δώρα της ποίησης, που τα έχει δοκιμάσει και απολαύσει ο συγγραφέας Σταμέλος και μας τα προσφέρει αντίδωρο σήμερα μέσα από το βιβλίο του.
Και με όλη αυτήν την προσπάθεια ο Γιάννης Σταμέλος μπολιάζει και σπέρνει διαρκώς σπόρο δημιουργίας, ξυπνά και γαλβανίζει συνειδήσεις νέων ανθρώπων. Νυχθημερόν εφημερεύων, με τόσες έννοιες,με τόσες φροντίδες και από τη θέση του προϊσταμένου της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ορίζει ως στόχο του να αναπλάσει τα μαθηματικά, όπως του υπαγορεύει η δική του οξύτατη οπτική, η δική του ευαισθησία, ο δικός του Λόγος.
Στήνει θεμέλια γερά με το νέο του πόνημα. Και είναι αλήθεια ότι ιδιαίτερα σήμερα αναζητούνται θεμέλια για μια νέα θάλλουσα πατρίδα. Αναζητούνται πρότυπα κι ένα νέο χρηματιστήριο ιδεών που θα μας οδηγήσει σε ξέφωτο. Απαιτείται επιτυχημένη αντίδραση δρώντων προσώπων.

Από την ελληνική ιστορία γνωρίζουμε ότι σε τόπους άγριους, χέρσους ή απειλούμενους ανθεί ο πολιτισμός. Στην άγονη Αττική κορυφώθηκε το ελληνικό πνεύμα και όχι στην εύφορη Βοιωτία. Στην απομακρυσμένη ανατολική άκρη του Λασιθίου οι δυσκολίες είναι πολλαπλάσιες και όμως αντί να λυγίσουν τον Άνθρωπο Σταμέλο, τον κάνουν να ανατείνεται στο φως του πολιτισμού. Γιατί πολιτισμός είναι και η διακίνηση ιδεών μέσα από τα βιβλία του.