Εκδήλωση προς τιμήν του Ι. Ζωγραφάκη

Πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση της Ιστορικής-Λαογραφικής Εταιρείας Ν. Λασιθίου προς τιμήν του αειμνήστου γιατρού, ερασιτέχνη κινηματογραφιστή, Ιωάννη Ζωγραφάκη.

Ο γιατρός Ιωάννης Ζωγραφάκης γεννήθηκε στις Λίμνες το 1910. Πατέρας του ήταν ο Χατζή Εμμανουήλ Ζωγραφάκης, ψάλτης στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος είχε διορισθεί από τον Ύπατο Αρμοστή Κρήτης, Πρίγκιπα Γεώργιο, το 1900 δήμαρχος Χουμεριάκου.

Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο της Νεάπολης ο Ιωάννης εισήχθη στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, από την οποία έλαβε και το πτυχίο του.

Αρχικά επέστρεψε στο χωριό του, όπου εργάσθηκε εκεί για λίγα χρόνια, και ακολούθως εγκαταστάθηκε στον Άγιο Νικόλαο, στην πόλη που αγάπησε και έφτιαξε την οικογένειά του. Στην πόλη όπου έζησε τον υπόλοιπο βίο του και προσέφερε τις υπηρεσίες του για περισσότερο από 30 χρόνια.

Ο βομβαρδισμός από την Ιταλική αεροπορία του νοσοκομείου Ιωαννίνων τον βρίσκει εκεί να υπηρετεί την πατρίδα περιθάλποντας τραυματίες του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Είχε την τύχη και βρέθηκε στους επιζώντες.

Ατέλειωτες είναι οι ιστορίες που έχουν να σου διηγηθούν οι κάτοικοι του Αγίου Νικολάου γι’ αυτόν. Εύκολα και αβίαστα, από όλες τις αναφορές σε πραγματικά περιστατικά, αναδεικνύεται η αγάπη του για την πόλη και τους ανθρώπους της ευρύτερης περιοχής. Την αγάπη για τον τόπο και τον άνθρωπο.

Συχνά διηγούνται πως όχι μόνο δεν δεχόταν την αμοιβή του ως γιατρός αλλά αντιθέτως πρόσφερε και το ποσό που απαιτούνταν για την αγορά των απαραίτητων φαρμάκων. Εξ ου και οι χαρακτηρισμοί, όπως «ο άγιος του Αγίου», που σήμερα με όσα βιώνουμε μπορεί να ακούγονται υπερβολικοί.

Προϋπήρξε του ΙΚΑ και μετά την ίδρυση του διορίστηκε γιατρός του Ιδρύματος, από το 1952, ενώ διετέλεσε και διευθυντής του Νοσοκομείου Αγίου Νικολάου.

Ο αείμνηστος Ιωάννης Ζωγραφάκης υπήρξε πραγματικά μια πολυδιάστατη προσωπικότητα. Εκτός από την Ιατρική, είχε πολλά και ποικίλα ενδιαφέροντα για θέματα που σχετίζονται με την κοινωνία, την Τέχνη, τον πολιτισμός και τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης του τόπου. Τα ενδιαφέροντά του αυτά τον οδήγησαν στη δημιουργία μιας σημαντικής συλλογής ειδών λαϊκής τέχνης από τον τοπικό πολιτισμό η οποία κατόπιν αποτέλεσε τον πυρήνα για τη δημιουργία του Λαογραφικού Μουσείου του Αγίου Νικολάου.

Για πολλά χρόνια ασχολήθηκε με τη φωτογραφία και ήταν, με την κινηματογραφική κάμερα των 8mm, από τους πρώτους ερασιτέχνες κινηματογραφιστές της πόλης. Πλούσιο το αρχείο που άφησε με σπάνια φωτογραφικά και κινηματογραφικά ντοκουμέντα κυρίως από την περιοχή του Αγίου Νικολάου και τους ανθρώπους μεταξύ των ετών 1960-1980.

Υπήρξε επίσης, μαζί με άλλους φίλους και συμπολίτες του, ένα από τα ιδρυτικά μέλη της Περιηγητικής Λέσχης, μέσω της οποίας συνέβαλε στην πνευματική ανύψωση της κοινωνίας με τη διοργάνωση εκδηλώσεων όχι μόνο ψυχαγωγικού αλλά και εκπαιδευτικού χαρακτήρα.

Παντρεύτηκε την Μαρία Ι. Κοκκίνη και απέκτησαν ένα γιο, τον Μανώλη.

Έζησε όλη του τη ζωή στον τόπο καταγωγής του και στην πόλη που εξέφραζε τον εσωτερικό του κόσμο, σε μια διαρκή επαφή με τη φύση, με συνεχείς πνευματικές και καλλιτεχνικές ανησυχίες, αναζητώντας με κάθε τρόπο διεξόδους για να εκφράσει τον πλούσιο ψυχισμό του, την πίστη του στην ανθρώπινη επικοινωνία, την επαφή και την  αλληλεγγύη.

Απεβίωσε, σε ηλικία 73 ετών, το 1983.

Στη σημερινή μας εκδήλωση θα παρουσιαστούν ενδεικτικά στιγμιότυπα από το κινηματογραφικό του έργο τα οποία θα σχολιάζει ο γιός του Μανώλης Ζωγραφάκης.

Στο χώρο της εκδήλωσης όπως βλέπετε έχουν εκτεθεί, ακόμα, μερικά «σύνεργα» της κινηματογραφικής του δραστηριότητας.

Για τον τιμώμενο θα δοθεί ο λόγος για ολιγόλεπτες παρεμβάσεις σε όποιον θέλει να προσθέσει λίγα λόγια.

Κυρίες και κύριοι ας μας επιτρέψει ο κ Μανώλης Ζωγραφάκης να του εκφράσουμε εκ των προτέρων τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μας για τη συναίνεση και την πολύ καλή συνεργασία που είχαμε μέχρι να ολοκληρωθεί το μοντάζ και η διοργάνωση της εκδήλωσης.

Και για τη σημερινή μας εκδήλωση χορηγοί είναι το Επιμελητήριο Λασιθίου, η Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου και το βιβλιοχαρτοπωλείο «Πολύπλευρο». Ευχαριστίες για την προβολή των εκδηλώσεών μας, επίσης, οφείλουμε στην ΑΝΑΤΟΛΗ και στον 104,4 του Γιώργη του Τουτουδάκη.

Την Οργανωτική Επιτροπή των εκδηλώσεων αποτελούν οι κκ Σταμέλος Ι., Κουρουπάκης Στρ., Φασουλάκη Μ., Μπλαζογιαννάκη Α., Μπουκουβάλα-Κλώντζα Ε. Καρτέρη-Σιγανού Μ. και Ρουμπελάκη Α.

Ι.Σταμέλος

Ο Γιώργος Πρατσίνης από τη Θεσσαλονίκη μας έστειλε λίγα λόγια για τον Ζωγραφάκη και το κοινό τους χόμπυ την κινηματογραφία

Διαβάζοντας την ΑΝΑΤΟΛΗ είδα για την εκδήλωση που θα γίνει για το μακαρίτη γιατρό Γιάννη Ζωγραφάκη.

Θερμά συγχαρητήρια για την Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου και ιδιαίτερα στον Πρόεδρο της Γιάννη Σταμέλο που δημιουργεί τέτοιες εκδηλώσεις για σημαντικούς ανθρώπους αν­θρώ­πους του Αγίου Νικολάου και της περιφέρειας, όπως για το Νίκο Σπίθα και τώρα για το Ζωγραφάκη.

Μπράβο και με τις ευχές να συνεχίσετε και εις το μέλλον.

Και δοθείσης της ευκαιρίας θα ήθελα να προσθέσω μερικά άγνωστα για την ερασιτεχνική κινη­μα­το­γρα­φία. Είναι εμπειρίες και αναμνήσεις δικές μου από τον τόπο μας.

Τελείωσα το Πανεπιστήμιο το 1955 και αμέσως διορίστηκα Γεωπόνος στον Άγιο Νικόλαο. Επειδή είχα μικροπροβλήματα με το στομάχι μου αποτάθηκα στο Ζωγραφάκη με τον οποίο κατά τη διάρκεια της θεραπείας μου συνδεθήκαμε και με  το κοινό μας χόμπυ τη φωτογραφία.

Το 1957 βρέθηκα στη Βιένη και εκεί γνώρισα την κ. Χίλντα, μια εξαιρετική γυναίκα η οποία αγα­πού­σε την Ελλάδα. Είχε λοιπόν μια από τις πρώτες κινη­ματογραφικές μηχανές λήψεως των 8 χιλιοστών. Την έφερα στην Ελλάδα και θα της την επέστρεφα το επόμενο καλοκαίρι που θα ερχόταν εδώ διακοπές. Επιστρέφοντας στον Άγιο Νικόλαο όμως δεν εύρισκα φιλμ (μόνο ασπρόμαυρο υπήρχα τότε). Βρήκα μετά κάτι Agfa.

Η γνώση της φωτογράφισης βοήθησε πολύ αλλά αυτά τα κινηματογραφικά φιλμ δεν βλεπόντουσαν. Άλλοτε αφώτιστα ή πολυφωτισμένα (οι ρυθμίσεις γινόντουσαν με το χέρι) ακαντράριστα, κουνημένα κλπ. κλπ. με ένα σωρό ατέλειες λόγω άγνοιας, απειρίας αλλά και λόγω πρωτόλιας μηχανής.

Την έδειξα στο Ζωγραφάκη ο οποίος ξαφνιάστηκε γιατί δεν ήξερε (όπως κι εγώ) ότι υπήρχαν τέτοιες μικρές φορητές και σχετικά φτηνές μηχανές με τις οποίες μπορούσες να κάμεις κινηματογραφική ταινία. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε άλλη ψυχαγωγία εκτός από τον κινηματογράφο και το θέατρο για τις μεγάλες πόλεις.

Κουβεντιάζαμε ώρες πολλές με το γιατρό για αυτά τα θέματα και του είχα δείξει τα εμφανισθέντα φιλμς που μου είχαν επιστρέψει από τη Γερμανία, αλλά δεν μπορούσαμε να τα δούμε γιατί απλού­στα­τα δεν είχαμε μηχανή προβολής.

Αργότερα πήρα και προβολής και ασχολήθηκα πάρα πολύ γράφοντας και σχετικό εγχειρίδιο.

O Στρατής Κουρουπάκης

Με παρακάλεσε να διαβάσω το παρακάτω κείμενο:

Λόγοι ανώτεροι της θέλησής μου με αναγκάζουν να βρίσκομαι μακράν από την σημερινή εκδήλωση τιμής στον αείμνηστο γιατρό Ιωάννη Ζωγραφάκη που ήταν και δική μου σκέψη να πραγματοποιηθεί. Λυπάμαι που δεν μπορώ να παρευρίσκομαι στην ειδική αυτή βραδιά κατά την οποία τιμάται ένας Σβάιτσερ του τόπου μας. Ένας γιατρός που προσέφερε τις ιατρικές του γνώσεις σε όλους δωρεάν.

Για μένα υπήρξε ένας από τους πρώτους που γνώρισα στον Άγιο Νικόλαο και δέθηκα μαζί του πολύ ζεστά. Είναι ο άνθρωπος που υπήρξε ο κύριος αίτιος για την ίδρυση του τμήματος της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης Αγίου Νικολάου, το 1958. Και διετέλεσε πρόεδρος μέχρι το 1967. Πρόσφερε πολλά στον τόπο, στον τουρισμό και στη Λέσχη. Αλλά η μεγάλη του προσφορά στον τόπο είναι η συλλογή Ιστορικού και Λαογραφικού υλικού (υφαντά κ.α.) και υπήρξε ο κύριος λόγος για την ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου της Πολιτιστικής Εταιρείας Ανατολικής Κρήτης.

Ο τόπος του οφείλει πολλά και εγώ νοιώθω μεγάλη τιμή που μου εμπιστεύτηκε την προεδρεία της Ελληνικής Περιηγητικής Λέσχης Αγίου Νικολάου.

Πιστεύω ότι μια μικρή τιμή στον άνθρωπο και στο γιατρό ήταν η πρότασή μου και το όνειρό μου να δοθεί το όνομά του σε ένα δρόμο του νέου σχεδίου πόλεως που έγινε ομόφωνα αποδεκτή από την επιτροπή.

Την φωτογραφία του έχουμε αναρτήσει στο Λαογραφικό Μουσείο και στην Περιηγητική Λέσχη, ως ελάχιστη τιμή στη μνήμη του.

 Ι.Σ.