Τρεις είναι οι μέθοδοι επιλογής στελεχών. Στην πρώτη η ελέω Θεού εξουσία διορίζει «ακόμα και τον κηπουρό της για πρωθυπουργό». Μέγα πλεονέκτημα η ταχύτητα διορισμού. Ο εκλεκτός στην περίπτωση αυτή αποτελεί «τη φωνή του κυρίου του».
Στη δεύτερη η επιλογή γίνεται με βάση το βιογραφικό αλλά από περιορισμένο κύκλο προσώπων. Αυτός που είναι επιφορτισμένος με την επιλογή χρειάζεται να διαβάσει τα βιογραφικά (παλαιότερα χρησιμοποιούσαμε την, πλέον, αδόκιμη έκφραση: να δει τους φακέλους των υποψηφίων). Η διαδικασία είναι πιο χρονοβόρα από την πρώτη. Εκείνος που επιλέγεται για τη θέση έχει την αυτονομία που του προσφέρει ο τρόπος της επιλογής του. Η επιλογή είναι πιο αξιοκρατική, πιο δημοκρατική, αφού γίνεται με βάση κάποια κριτήρια και αφήνει περιθώρια για μεγαλύτερη συμμετοχή, ωστόσο έχει το κόστος της και η διεκπεραίωση θέλει το χρόνο της.
Στην τρίτη μέθοδο που φαίνεται ότι αρχίζει δειλά δειλά στις μέρες μας να παίρνει σάρκα και οστά για την στελέχωση του κρατικού μηχανισμού προφητικός υπήρξε ο Μιχάλης Δερτούζος. Πρώτος αυτός, στο βιβλίο του «Τι μέλει γενέσθαι», οραματίστηκε μια καθολική δημοκρατία κατά το πρότυπο της αρχαίας αθηναϊκής με βάση την τεχνολογία του διαδικτύου. Προγονοπληξία και υπερβολή; Καθόλου. Η αρχαία Αγορά υλοποιείται στο χώρο του διαδικτύου, όπου ο κάθε πολίτης με λόγο μπορεί να τον καταθέτει εκεί. Για κάθε σοβαρό θέμα προκρίνεται δημοψήφισμα, μέσω της ίδιας τεχνολογίας. Η υλοποίηση σχετικά εύκολη, γρήγορη και με μικρό κόστος. Η τεράστια εξάπλωση του διαδικτύου αναδεικνύει και τις αντίστοιχες ευκαιρίες. Τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά, όπως εκ πρώτης όψεως δείχνουν, αν κάποιος τα δει μόνο επιφανειακά. Πολλά είναι τα ερωτήματα που εγείρονται. Πολλά και τα προβλήματα που πρέπει να λυθούν για να είναι πραγματικά δημοκρατική η διαδικασία. Σημαντικές, ακόμα, και οι τεχνικές δυσχέρειες για την καθολική συμμετοχή των πολιτών. Όμως πίσω από όλα αυτά ανοίγεται ένας καινούργιος δρόμος προς το μέλλον της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Η τεχνολογία δεν υπονομεύει μόνο, όπως συχνά στεκόμαστε στα αρνητικά της, αλλά μπορεί και να υπηρετήσει τη δημοκρατία και τους θεσμούς με τη διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων.
Η «ανοιχτή διακυβέρνηση» είναι μέρος του κατά Άλβιν Τόφλερ «τρίτου κύματος». Σ’ αυτήν συμπεριλαμβάνονται η ηλεκτρονική διαβούλευση των νομοσχεδίων, η ηλεκτρονική δημοσιοποίηση όλων των πεπραγμένων της πολιτικής εξουσίας, η ανοιχτή πρόσκληση για στελέχωση των θέσεων του Δημοσίου, όπως έγραψε και ο Μανδαβέλης στην Καθημερινή (23-10-09) και που, εν μέρει, βλέπουμε να επιχειρείται από τη νέα κυβέρνηση. Η μέθοδος απαιτεί χρόνο και έχει μεγαλύτερο κόστος από τις προηγούμενες. Δεν μπορεί να πει κανείς ότι αυτός που επιλέγεται με αυτές τις διαδικασίες για να λειτουργήσει ως μέρος ενός συστήματος θα πρέπει να έχει πλήρη πολιτική αυτονομία, ούτε και είναι σκόπιμο κάτι τέτοιο. Στο άρθρο του Μανδραβέλη αναφέρεται ότι το εγχείρημα δεν αποτελεί ελληνική πατέντα.
Όμως, η διαδικασία μπορεί σχετικά εύκολα να ξεφύγει από τις αρχικές προθέσεις των σχεδιαστών της. Η πληροφορία σε τεράστιες ποσότητες μπορεί να καταντήσει «σωρός δεδομένων» από τον οποίο δεν μπορεί να προκύψει καμία πληροφόρηση. Δηλαδή πληροφορία χρήσιμη στη λήψη αποφάσεων. Μπορεί εύκολα το όλο εγχείρημα να εξελιχθεί σε κάποιας μορφής μπλογκ ψυχαγωγικού τύπου επειδή, ενδεχομένως, η συμμετοχής να εξαντληθεί σε μια κουβέντα για την κουβέντα. Η συμμετοχή δηλαδή να γίνει αυτοσκοπός. Κάτι τέτοιο σίγουρα έγινε σε κάποιο βαθμό με τον μεγάλο αριθμό αιτήσεων για τις θέσεις των γενικών γραμματέων πρόσφατα.
Οι όποιες δυσχέρειες, όμως, δεν θα πρέπει να αποτελέσουν λόγο για να σταματήσει η διαδικασία που άρχισε. Οι μεταβάσεις πάντα ήταν επώδυνες και προχωρούν με αργά βήματα. Και με πισωγυρίσματα. Και με λάθη. Λάθη, βέβαια, δεν κάνει όποιος δεν τολμά. Αλλά και ο κόσμος δεν βελτιώνεται όταν αυτοί που είναι υπεύθυνοι για τις αποφάσεις δεν τολμούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου