Το βιβλίο του Γιώργου Χρονάκη

Γιώργου Χρονάκη «Το εποπτικό υλικό που χρησιμοποίησα στην Ειδική Αγωγή»

Μια κατάθεση καλών πρακτικών για τη διδασκαλία από έναν καταξιωμένο εκπαιδευτικό λειτουργό

Το βιβλίο «Το εποπτικό υλικό που χρησιμοποίησα στην Ειδική Αγωγή» του  συνταξιούχου, σήμερα, δάσκαλου Γιώργου Χρονάκη έχει πολλαπλή αξία. Αποτελεί ένα εργαλείο για τον δάσκαλο, όχι μόνο της ειδικής αγωγής. Είναι μια πηγή εκπαιδευτικών ιδεών και προτάσεων μαθησιακών δραστηριοτήτων για τον διδάσκοντα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, κυρίως, και το σπουδαιότερο κατά την άποψή μας, είναι ένα υπόδειγμα για το πώς μπορεί να λειτουργήσει ένας εμπνευσμένος και δημιουργικός εκπαιδευτικός. Ένας εκπαιδευτικός που έχει πάθος με το λειτούργημα που υπηρετεί.

Η διδασκαλία είναι μια δύσκολη υπόθεση γιατί απαιτεί συνδυασμό, ταυτόχρονα, τριών λειτουργιών από τον δάσκαλο. Η πρώτη είναι αξιακής μορφής. Απαιτεί δηλαδή από τον διδάσκοντα να αξιολογήσει το τι θα πρέπει να διδάξει. Η δεύτερη είναι ψυχολογική αφού αυτός θα πρέπει να οραματισθεί τη διδασκαλία του ως μελλοντικό γεγονός. Η τρίτη, τέλος, είναι τεχνοκρατικής μορφής γιατί απαιτεί από τον δάσκαλο να καταστρώσει ένα σχέδιο το οποίο θα του επιτρέψει να διαχειριστεί αποτελεσματικά τον διδακτικό χρόνο που έχει στη διάθεσή του.

Οι παλαιότερες διδακτικές αντιλήψεις έδιναν έμφαση στο επικοινωνιακό στοιχείο της διδασκαλίας. Θεωρούσαν τη διδασκαλία «συνάντηση» των δυο μερών, δασκάλου και μαθητή. Οι κυρίαρχες αντιλήψεις σήμερα δίνουν  έμφαση στις δραστηριότητες που θα πρέπει να λάβουν χώρα κατά την διδακτική πράξη καθώς και στην κοινωνική ενορχήστρωσή της, δηλαδή στο πως θα αλληλεπιδρούν οι μαθητές και ο δάσκαλος.

Μια παλιά κινέζικη παροιμία λέει: ακούω και ξεχνάω, βλέπω και θυμάμαι, κάνω και κατανοώ. Πραγματικά ο «κοινωνικός εποικοδομητισμός», που αποτελεί την κυρίαρχη παιδαγωγική μεθοδολογία στη διδασκαλία σήμερα, δίνει την ευκαιρία στους διδάσκοντες, τουλάχιστον  στις δυο πρώτες βαθμίδες του εκπαιδευτικού μας συστήματος, να εμπεδώσουν στην πράξη το πόσο αποτελεσματικό είναι αυτό διδακτικά. Το να βάλουμε δηλαδή τους μαθητές να κάνουν (γνωστικά) «μαστορέματα» και να τους παρωθούμε να ανταλλάσουν τις απόψεις τους σε μια ενεργητική διαδικασία μάθησης. Το μάθημα αποκτά έτσι ενδιαφέρον γι’ αυτούς ενώ η γνώση οικοδομείται βιωματικά δημιουργώντας πολύ ισχυρές γνωσιακές συνδέσεις. Η ομαδικότητα και η συνεργασία που αναπτύσσεται με τον διάλογο στην τάξη βοηθάει στην αλληλοσυμπλήρωση των γνώσεων αξιοποιώντας και το πολιτιστικό τους υπόβαθρο. Υποστηρίζεται δε, πως κατ’ αυτόν τον τρόπο ο κάθε μαθητής ξεχωριστά διευκολύνεται να βρει το δικό του δρόμο προς τη γνώση, αφού ο δρόμος αυτός για τον καθένα μας είναι μοναδικός.

Όλα αυτά τα ενδιαφέροντα έχουν ένα κρίσιμο σημείο: προϋποθέτουν, όπως είναι εύκολα αντιληπτό, έναν καλό δάσκαλο. Και εδώ είναι το ζητούμενο. Γιατί ο δάσκαλος αυτός θα πρέπει να έχει τη θέληση, τη γνώση και τη δυνατότητα να σχεδιάσει τις δραστηριότητες, να ενεργοποιήσει τις διαδικασίες, να δημιουργήσει πλούσιο παιδαγωγικό περιβάλλον και να καθοδηγήσει τους μαθητές του προς τους μαθησιακούς στόχους που έθεσε (η διδακτική διαδικασία βέβαια δεν σταματάει εκεί, απαιτεί ακόμα αξιολόγηση και ανατροφοδότηση).

Ο καλός δάσκαλος εκτός από το πάθος και τις γνώσεις, αξιοποιεί το υλικό και τα διαθέσιμα μέσα, αλλά όπου κρίνει ότι είναι απαραίτητο χρησιμοποιεί και ευρετικές μεθόδους. Εφευρίσκει δηλαδή νέους τρόπους διδασκαλίας και αν χρειαστεί κατασκευάζει και τα κατάλληλα εργαλεία για να εμπλουτίσει το παιδαγωγικό του περιβάλλον.

Στο βιβλίο του Γιώργου Χρονάκη, πραγματικά, ο εκπαιδευτικός θα βρει καλά σχέδια μαθημάτων και προτάσεις για να σχεδιάσει τη δική του διδασκαλία με δραστηριότητες. Κυρίως όμως θα προκληθεί να αναπτύξει έναν γόνιμο προβληματισμό γύρω από την ανάπτυξη πρωτότυπου εποπτικού υλικού και εργαλείων προκειμένου να υλοποιήσει τις δραστηριότητες που θα οραματιστεί στο πλαίσιο της διδακτικής πράξης.

Αξίζει, λοιπόν, να το μελετήσει κάθε εκπαιδευτικός, κυρίως της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, απ’ όπου  και τα παραδείγματα του βιβλίου για να αντλήσει ιδέες, να προτείνει βελτιώσεις και εμπνευστεί καινούργιες δραστηριότητες και εκπαιδευτικά εργαλεία.

Ο συγγραφέας –δάσκαλος με πάθος και ευρηματικότητα- έχει πολλά βιώματα και εμπειρίες από την τάξη και ελπίζουμε να επανέλθει στο μέλλον και με άλλες ανάλογες δραστηριότητες  προσφέροντας τη γνώση του σε όσους την έχουν ανάγκη. Πιστεύουμε ότι πολλοί εκπαιδευτικοί έχουν ανάγκη από τέτοιου είδους βιβλία.

Το βιβλίο κυκλοφόρησε το 2013 από τον συγγραφέα, είναι σχήματος 24χ17, αποτελείται από 64 σελίδες και έχει έγχρωμη εικονογράφηση.

Ιωάννης Ευαγγ. Σταμέλος

stamelosioa@gmail.com