Εκδήλωση για τον Καζαντζάκη

Ο Καζαντζάκης στην καθημερινότητά του

Το 2017 συμπληρώνονται 60 χρόνια από το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957) και το υπουργείο Πολιτισμού κήρυξε τη χρονιά ως  «Έτος Νίκου Καζαντζάκη».

Η πρωτοβουλία είναι σημαντική αφού με αφορμή το γεγονός αυτό έχουν προγραμματιστεί ανά τον κόσμο δεκάδες συνέδρια και ημερίδες με ποικίλη θεματολογία γύρω από την προσωπικότητα και το έργο του μεγάλου Κρητικού.

Εκτός από τα συνέδρια και τις ημερίδες, οι εκδηλώσεις για τον Καζαντζάκη θα περιλαμβάνουν επίσης ομιλίες σε σχολεία, εκθέσεις, προβολές κινηματογραφικών ταινιών και ντοκιμαντέρ, επισκέψεις στους τόπους όπου έζησε ή πέρασε ο Νίκος Καζαντζάκης κ.α.

Στο παραπάνω πλαίσιο η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου και το περιοδικό «Αμάλθεια» που εκδίδει, θα πραγματοποιήσουν την Τετάρτη 21 Ιουνίου στο Επιμελητήριο Λασιθίου, στον Άγιο Νικόλαο, εκδήλωση με θέμα «Ο Καζαντζάκης στην καθημερινότητά του».

Μέσα από μικρά στιγμιότυπα, μαρτυρίες ανθρώπων που τον έζησαν από κοντά στα διάφορα στάδια της ζωής του και αποσπάσματα από τα έργα του θα γίνει μια απόπειρα να σκιαγραφηθεί το πορτραίτο του «καθημερινού ανθρώπου» Νίκου Καζαντζάκη. Γιατί πιστεύουμε ότι το έργο του κάθε δημιουργού δεν είναι τελικά ανεξάρτητο από όλα αυτά τα μικρά, τα καθημερινά του.

Ο Μπαλζάκ έπινε 50 φλιτζάνια καφέ την ημέρα και ο Μπετόβεν απαιτούσε ο καφές του να έχει εξήντα κόκκους ανά φλιτζάνι-συχνά τους μετρούσε ο ίδιος για να είναι σίγουρος. Ο Βολταίρος ήταν στο γραφείο του 20 ώρες την ημέρα. Η Γερτρούδη Στάιν με το ζόρι 30 λεπτά, ενώ ο Κάφκα έγραφε πάντα μετά τις 10.30 το βράδυ.

Είναι οι λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής που κάνουν τη διαφορά σε ένα μεγάλο πνεύμα, σε ένα μεγάλο δημιουργό; Είναι η συμπεριφορά του διαφορετική από εκείνη του μέσου ανθρώπου, του ανθρώπου που είναι σαν εμάς;

Γιατί, τελικά, «ποιος μπορεί να εξηγήσει την ουσία, τη σφραγίδα του καλλιτεχνικού ταπεραμέντου; Ποιος μπορεί να συλλάβει τη βαθιά και ενστικτώδη συγχώνευση πειθαρχίας και σπατάλης στην οποία βασίζεται;», όπως σωστά θέτει τα ερωτήματα  ο Τόμας Μαν στο έργο του «Θάνατος στη Βενετία».

Ασφαλώς και δεν είναι η καθημερινότητα που δημιουργεί τη διαφορά και σίγουρα η μελέτη τέτοιων συμπεριφορών είναι επιφανειακή προσέγγιση αν θελήσουμε να φιλοτεχνήσουμε με μόνο τα στοιχεία αυτά το πορτραίτο ενός μεγάλου δημιουργού. Γιατί μια τέτοια προσέγγιση μας βοηθά μεν να δούμε τις συνθήκες της δημιουργικής δραστηριότητας, αλλά όχι και τα προϊόντα της.

Σίγουρα όμως αποτελεί μια συμπληρωματική προσέγγιση στη δημιουργία του ολοκληρωμένου πορτραίτου του.

Όπως, επίσης, οι προβληματισμοί που αναδεικνύονται δίνουν μια αίσθηση για τις απόψεις μας σχετικά με τη ζωή των μεγάλων. Γιατί τέτοιου είδους ζητήματα όλοι μας παλεύουμε να απαντήσουμε σε κάποιο βαθμό.

-Πώς παράγεται ένα σημαντικό δημιουργικό έργο ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να κερδίζεις το ψωμί σου;

-Τι είναι καλύτερο, να αφοσιώνεσαι ολοκληρωτικά σε ένα έργο ή να ασχολείσαι με αυτό κάθε μέρα και από λίγο;

-Όταν φαίνεται να μην υπάρχει αρκετός χρόνος για όλα όσα θέλεις να πετύχεις πρέπει να κάνεις θυσίες στον ύπνο, στο εισόδημα, στο καθαρό σπίτι;

-Είναι ασύμβατη η άνεση με τη δημιουργικότητα;

-Είναι προαπαιτούμενο για τη συστηματική δημιουργική δουλειά το να επιτύχεις ένα βασικό επίπεδο άνεσης στην καθημερινότητα;

Η καθημερινότητα του καθενός μας, ασφαλώς, είναι μια επιλογή ή μια ολόκληρη σειρά από επιλογές. Στα σωστά χέρια μπορεί να είναι ένας καλός μηχανισμός για να αξιοποιήσουμε καλύτερα τον πιο περιορισμένο απ’ όλους του πόρους, το χρόνο. Τη δύναμη της θέλησης, την αυτοπειθαρχία, την αισιοδοξία μας.

Το ενδιαφέρον είναι ότι τα μεγάλα πνεύματα, ακόμα και στις πιο ασυνήθιστες δραστηριότητες τους, έχουν βαθιά προσήλωση στο θέμα τους. Ως προς τούτο ο Β.Σ. Πρίτσετ  (V.S. Pritchett, αμερικανός κριτικός λογοτεχνίας). λέει: «αργά ή γρήγορα οι σπουδαίοι άντρες γίνονται όλοι ίδιοι. Δεν σταματούν να δουλεύουν ποτέ. Δεν χάνουν λεπτό. Είναι πολύ θλιβερό». Είναι πραγματικά θλιβερό; Ο Καζαντζάκης λέει όχι. Ζητάει από τους αργόσχολους των καφενείων να του δώσουν λίγο από τον χρόνο τους για να σωθεί. Γιατί το έργο του είναι λυτρωτικό για τον ίδιο. Πιθανόν και για πολλούς από τους αναγνώστες του.

Στην εκδήλωση της Ιστορικής-Λαογραφικής Εταιρείας Ν. Λασιθίου αποσπάσματα από τα έργα του θα δραματοποιήσουν η Μαριάνθη Μενεγάκη, ο Μανώλης Απιδιανάκης, ο Γιώργος Δόργιας και ο Γιώργος Δεμέτζος.

Τη μουσική διδασκαλία έχουν οι Κωστής Λυμπρίτης και Μιχάλης Υγειονομάκης. Τα τραγούδια θα αποδώσουν η Μαριάνθη Μενεγάκη και οι Λυμπρίτης Κωστής, Φουλεδάκης Γεώργιος, Μαστοράκης Κωστής, Υγειονομάκης Μιχάλης κ.α.

Η εκδήλωση θα αρχίσει στις 8.00 και η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Για την Ι.Λ.Ε. Ν. Λασιθίου

Ο Πρόεδρος

Ι.Σταμέλος