Η ιστορική οικογένεια των Σφακιανάκηδων από το Βραχάσι

Στην κάτω σειρά από αριστερά ο Ελευθέριος Βενιζέλος και

 στο μέσο δίπλα του ο Ιωάννης Σφακιανάκης.

* * *

Καταμεσής του Αναύλοχου εκεί ψηλά στην ράχη,

βρίσκεται το πανέμορφο και ηρωϊκό Βραχάσι

Το Βραχάσι είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στη νότια πλαγιά του βουνού Ανάβλοχος. Το τοπωνύμιο είναι υποκοριστικό του βράχος.

Το Βραχάσι υπήρξε κατά τις Κρητικές επαναστάσεις θέατρο πολλών συγκρούσεων. Υπήρξε έδρα του ομώνυμου Δήμου από το 1878 έως το 1925. Από το 1925 μέχρι το 1998 υπήρξε Κοινότητα με τους οικισμούς Σίσι, Επάνω Σίσι, Καρτσινιανός, Πύργος, Αγία Βαρβάρα. Σήμερα διοικητικά υπάγεται στον Καλλικρατικό Δήμο Αγίου Νικολάου.

Το Βραχάσι είναι γενέτειρα των γνωστών ιστορικών προσώπων Ιωάννη και Κωνσταντίνου Σφακιανάκη.

O Κωνσταντίνος Σφακιανάκης, υπήρξε οπλαρχηγός του Λασιθίου στις Κρητικές επαναστάσεις, γενικός αρχηγός των πέντε ανατολικότερων επαρχιών στην επανάσταση 1866-69, και είναι πατέρας του μετέπειτα προέδρου του Εκτελεστικού και των Κρητικών Συνελεύσεων.

Ο Ιωάννης Σφακιανάκης, (1848- 1924), από τις μεγαλύτερες πολιτικές και πνευματικές μορφές της Κρήτης, κάτοχος υψηλής μόρφωσης. Γεννήθηκε στο Βραχάσι Λασιθίου. Περίφημος γιατρός της εποχής του, λόγιος, επαναστάτης, πρώτος πρωθυπουργός (πρόεδρος του Εκτελεστικού) της Κρήτης, πρόεδρος της Γενικής των Κρητών Συνελεύσεως από τον Οκτώβριο του 1897, όταν μετά τα γεγονότα των Αρχανών, τον Αύγούστο εκείνης της χρονιάς, διαδέχτηκε τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Επί πολλά χρόνια άσκησε το επάγγελμα του ιατρού στο Μεγάλο Κάστρο (σημερινό Ηράκλειο), όπου εγκαταστάθηκε γύρω στο 1875, ήταν ο δημοτικός ιατρός της πόλης, δίδαξε στο γυμνάσιο και ήταν σεβαστός από όλους για τη μόρφωση και τον ευγενή του χαρακτήρα. Ως δημοτικός ιατρός μελέτησε επί χρόνια το πρόβλημα της λέπρας που τότε σάρωνε την Κρήτη. Το 1878 διαπραγματεύθηκε με την τουρκική διοίκηση τη Σύμβαση της Χαλέπας. Με την απελευθέρωση και την εγκατάσταση του πρίγκιπα Γεωργίου ως αρμοστή της Κρήτης, αρνήθηκε να αναλάβει υπουργικό αξίωμα (πιθανότατα προοριζόταν για εκείνον η θέση του προέδρου των συμβούλων του πρίγκιπα, που τελικά δεν ίσχυσε μετά την άρνηση του). Ήταν όμως ο πρόεδρος της πρώτης συντακτικής συνέλευσης του 1899, εισηγητής του πρώτου κρητικού συντάγματος και των πρώτων νόμων της Κρητικής Πολιτείας. Στη συνέχεια αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή και ανέλαβε διευθυντής της Τράπεζας Κρήτης στο Ηράκλειο. Είχε παντρευτεί την κόρη του Μίνωα Καλοκαιρινού.

Η Εταιρεία Γραμμάτων και Τεχνών Ανατολικής Κρήτης και η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου συνδιοργανώνουν την Τετάρτη 25 Απριλίου διάλεξη με θέμα «Η ιστορική οικογένεια Σφακιανάκηδων Βραχασίου» στο Επιμελητήριο Λασιθίου (7 μ.μ.) με ομιλητή τον επίτιμο  Σχολικό Σύμβουλο και συγγραφέα κ. Ιωάννη Χρηστάκη. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Ι. Σταμέλος