Εκδήλωση στη Φουρνή προς τιμήν του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΡΑΤΣΙΝΗ

Ο Γιώργος Πρατσίνης ζει στη Θεσσαλονίκη, κατάγεται όμως από το χωριό του Μπέμπελη, της Μαρίας Αμαριώτου και της Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη. Το χωριό του, η Φουρνή Μεραμπέλου, που θα πρέπει να είναι από τα λίγα στη χώρα μας με τόσο υψηλό ποσοστό πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, λογίων και διανοουμένων, είναι τιμή του και καμάρι, όπως και κάθε τι που τον συνδέει με την Κρήτη. 
Μοναχοπαίδι, δεν αρκέστηκε στην προστασία και τη θαλπωρή της οικογενείας του αλλά από μικρός αναζητούσε και μέχρι σήμερα αναζητά τους δικούς του δρόμους. Η ζωή του είναι ένα διαρκές ρίσκο γι’ αυτό και ο ίδιος είναι γεμάτος βιώματα και εμπειρίες. Έντονες συγκινήσεις: χαρές αλλά και στενοχώριες.  Έμαθε λίγα ιταλικά κατά την περίοδο του μεσοπολέμου τα οποία καλλιέργησε κατά την κατοχή κάνοντας τον διερμηνέα μεταξύ του ιταλού γιατρού του στρατού κατοχής και των κατοίκων της Φουρνής που είχαν ανάγκη τις υπηρεσίες του.
Και όταν υπηρετεί τη θητεία του στο στρατό, αργότερα, προκειμένου να αξιοποιήσει τον ελεύθερο χρόνο του αλληλογραφεί με ιταλούς φοιτητές για να βελτιώσει τα ιταλικά του.

Μετά το στρατό, αφού τότε δεν έδιναν αναβολή λόγω σπουδών, τελειώνει τη Γεωπονική Θεσσαλονίκης.

Στις 6 Μαρτίου 2012 η Ιστορική-Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου παρουσίασε στον Άγιο Νικόλαο τον γιατρό και ερασιτέχνη κινηματογραφιστή Ιωάννη Ζωγραφάκη. Διαβάζοντας τα σχετικά με την εκδήλωση αυτή στην ΑΝΑΤΟΛΗ ο Γιώργος Πρατσίνης μας έστειλε ένα κείμενο το οποίο κοινοποίησε και στην ΑΝΑΤΟΛΗ η οποία το δημοσίευσε. Ήταν λίγα λόγια για τον Ζωγραφάκη και το κοινό τους χόμπι την κινηματογραφία.

«… δοθείσης της ευκαιρίας» σημείωνε, «θα ήθελα να προσθέσω μερικά άγνωστα για την ερασιτεχνική κινη­μα­το­γρα­φία. Είναι εμπειρίες και αναμνήσεις δικές μου από τον τόπο μας.

Τελείωσα το Πανεπιστήμιο το 1955 και αμέσως διορίστηκα γεωπόνος στον Άγιο Νικόλαο. Επειδή είχα μικροπροβλήματα με το στομάχι μου αποτάθηκα στον Ζωγραφάκη με τον οποίο κατά τη διάρκεια της θεραπείας μου συνδεθήκαμε και με  το κοινό μας χόμπι τη φωτογραφία.

Το 1957 βρέθηκα στη Βιέννη και εκεί γνώρισα την Χίλντα, μια εξαιρετική γυναίκα η οποία αγαπούσε την Ελλάδα. Είχε λοιπόν μια από τις πρώτες κινηματογραφικές μηχανές λήψεως των 8 χιλιοστών. Την έφερα στην Ελλάδα και θα της την επέστρεφα το επόμενο καλοκαίρι που θα ερχόταν εδώ διακοπές. Επιστρέφοντας στον Άγιο Νικόλαο όμως δεν εύρισκα φιλμ (μόνο ασπρόμαυρο υπήρχα τότε). Βρήκα μετά κάτι Agfa.

Η γνώση της φωτογράφισης βοήθησε πολύ αλλά αυτά τα κινηματογραφικά φιλμ δεν βλεπόντουσαν. Άλλοτε αφώτιστα ή πολυφωτισμένα (οι ρυθμίσεις γινόντουσαν με το χέρι) ακαντράριστα, κουνημένα κλπ. κλπ. με ένα σωρό ατέλειες λόγω άγνοιας, απειρίας αλλά και λόγω πρωτόλιας μηχανής.

Την έδειξα στον Ζωγραφάκη ο οποίος ξαφνιάστηκε γιατί δεν ήξερε (όπως κι εγώ) ότι υπήρχαν τέτοιες μικρές φορητές και σχετικά φτηνές μηχανές με τις οποίες μπορούσες να κάμεις κινηματογραφική ταινία. Την εποχή εκείνη δεν υπήρχε άλλη ψυχαγωγία εκτός από τον κινηματογράφο και το θέατρο για τις μεγάλες πόλεις.

Κουβεντιάζαμε ώρες πολλές με το γιατρό για αυτά τα θέματα και του είχα δείξει τα φιλμ που μου είχαν επιστρέψει από τη Γερμανία εμφανισμένα. Όμως, δεν μπορούσαμε να τα δούμε γιατί απλού­στα­τα δεν είχαμε μηχανή προβολής.

Αργότερα πήρα και προβολής και ασχολήθηκα πάρα πολύ γράφοντας και σχετικό εγχειρίδιο».

Πραγματικά ο «Οδηγός κινηματογράφου για ερασιτέχνες» είναι το πρώτο βιβλίο του, το οποίο κυκλοφόρησε το 1975 στη Θεσσαλονίκη. Είναι ένα τεχνικό εγχειρίδιο κινηματογραφιστών.

Το 1986 κυκλοφορεί και πάλι στη Θεσσαλονίκη το βιογραφικό μυθιστόρημα «Ο ρασοφόρος του Θεούλη».

Το 1984 το «Ανθρωπιά χωρίς σύνορα» με υπότιτλο «Σταυραετοί της λευτεριάς», το οποίο βραβεύτηκε με το Α’ βραβείο της Διεθνούς Ενώσεως Ελλήνων Λογοτεχνών, στην Αθήνα το 1994. Το έργο του αυτό μεταφράζεται στα Ιταλικά και βραβεύεται επίσης με πολλά βραβεία σε σχετικούς διαγωνισμούς στην Ιταλία.

Το 1989 δημοσιεύει το «Ένας άνδρας δυο γυναίκες». Το 1996 δημοσιεύει το «βιογραφικό-οδοιπορικό» όπως ο ίδιος το χαρακτηρίζει της σπουδαίας Φουρνιώτισσας Μαρίας Αμαριώτου και το 1999 τη σύντομη βιογραφία της άλλης μεγάλης λογίας της Φουρνής Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη.

Ακολουθούν το «Μεραμπέλλο το Άγιον Όρος της Κρήτης» το 2002, η μονογραφία «Η μάχη της Κρήτης και η εν δυνάμει προδοσία της» το 2004, οι ταξιδιωτικές εντυπώσεις «Αίγυπτος» το 2005, η ποιητική συλλογή «Λίγα ώριμα στάχυα από καρδιάς», η «Τραγική τετραλογία, Μωχαμέτ Αλυ-Ιμπραήμ πασάς – ΙσμαήλΣελίμ πασάς Καμπάνης – Αντώνης Καμπάνης – Παπαδάκης», το ιστορικό διήγημα «Ως την αιωνιότητα θα σ’ αγαπώ» το 2005 και «Ο γιατρός της Σπιναλόγκας» το οποίο πρωτοκυκλοφόρησε το 2008 και από το 2010 από τις εκδόσεις Σαββάλας.

Όπως διαπιστώνει κανείς εύκολα και μόνο από τους τίτλους των βιβλίων του Πρατσίνη σ’ αυτά υπάρχουν πολλά βιογραφικά στοιχεία, προσωπικά βιώματα του συγγραφέα, θρησκευτικότητα, ορθοδοξία, Κρήτη, Μεραμπέλο και Φουρνή.

Ο Πρατσίνης όμως δεν είναι μόνο ένας εργάτης της πένας. Είναι μια ευρύτερη καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία, μια προσωπικότητα με έντονο το στοιχείο της δημιουργικότητας, το οποίο διοχετεύει τόσο στον γραπτό λόγο –στον προφορικό είναι χειμαρρώδης- όσο στη φωτογραφία και τον κινηματογράφο.

Η φωτογραφία είναι συγκίνηση, υποστηρίζει ο Πρατσίνης. Σήμερα, ύστερα από χιλιάδες φωτογραφίες και από μελέτη, η φωτογραφία δεν μου φαίνεται, όπως πίστευα, αλχημεία αλλά πραγματική τέχνη, η οποία μπορεί να εκφράσει τα ψυχικά συναισθήματα και την καλλιτεχνική προδιάθεση του φωτογράφου τη συγκεκριμένη στιγμή.

Αν η φωτογραφία όμως είναι συγκίνηση, ο κινηματογράφος είναι έκπληξη, γράφει σε κάποιο σημείωμά του.

Όταν πρωτοείδα κινηματογράφο δεν μου πέρασε καν απ’ το μυαλό ότι θα μπορούσα κι εγώ να γυρίσω φιλμ. Η φωτογραφία μπορεί και συνήθως δίνει έμφαση στα χαρακτηριστικά της στιγμής. Ο φωτογραφικός φακός μπορεί να συλλάβει μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή και γι’ αυτό να βγάζει μεγάλη συγκίνηση, αλλά δεν έχει το μετά, την εξέλιξη. Αντίθετα ο κινηματογραφικός φακός μπορεί να καταγράψει όλες τις διαδοχικές φάσεις ενός φαινομένου. Μπορεί να αφηγηθεί μια ιστορία. Σήμερα βέβαια μιλάμε για αλληλεπίδραση και πολυμέσα αλλά ποιος θα μπορούσε να τα φανταστεί την εποχή που εμφανιζόταν στην αγορά η μηχανή λήψεως των 8mm;

Η 8-αρα λήψεως ξεκίνησε ως χόμπι να αποθανατίσουμε κάποιες οικογενειακές στιγμές. Τα φιλμ του Ζωγραφάκη που είδαμε το χειμώνα είναι τρανή επιβεβαίωση αυτής της άποψης. Τι είναι όμως αυτό που σπρώχνει τον ερασιτέχνη προς το χόμπι αυτό; Η δύναμη της δημιουργίας λέει ο Πρατσίνης. Όλοι ασφαλώς, υποστηρίζει, έχουμε νοιώσει το αίσθημα αυτό, όταν φτιάξαμε κάποτε ένα κουτάκι, όταν φυτέψαμε ένα λουλούδι ή ένα δέντρο, όταν λύσαμε ένα δύσκολο μαθηματικό πρόβλημα.

Ο κινηματογραφιστής πρέπει να ξέρει την τέχνη της αφήγησης. Αφού η σκηνή ή οι σκηνές που γυρίζει θα πρέπει να αποτελούν μια ολοκληρωμένη ιστορία.

Ο Πρατσίνης ισχυρίζεται, δικαίως νομίζουμε, ότι μια μέτρια φωτογραφία μπορεί να μιλά καλύτερα από εκατοντάδες καλοτραβηγμένα μέτρα ταινίας με ασυνάρτητα γεγονότα και κακό μοντάζ.

Ο Γιώργος Πρατσίνης με μια ερασιτεχνική κάμερα από το 1958 έως και το 1965, ένα σκαραβαίο και την κυρία Ισμήνη, τη σύζυγό του, είχε την έμπνευση να φιλμάρει το Λασίθι αυτής της περιόδου. Νομίζω ότι το φιλμ για την περίοδο αυτή είναι μοναδικό. Η τελική του εκδοχή μετά το μοντάζ είναι περίπου 34’ και του έδωσε τον τίτλο «Κρήτη αγάπη μου». Το φιλμ βραβεύτηκε το 1968 στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και έχει προβληθεί εκτός των άλλων και από την κρατική τηλεόραση.

Το Σάββατο 18 Αυγούστου, στις 8.00 η ώρα το βράδυ, στην αυλή του δημοτικού σχολείου Φουρνής η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου μαζί με την Κοινότητα Φουρνής και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Φουρνής διοργανώνουν εκδήλωση αφιερωμένη στον Γιώργο Πρατσίνη. Μετά τους χαιρετισμούς και την αναφορά στο πρόσωπο και το έργο του τιμώμενου θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Κρήτη αγάπη μου» και θα ακολουθήσει μουσική εκδήλωση προς τιμήν του. Η είσοδος θα είναι ελεύθερη.

Ι. Σταμέλος

stamelosioa@gmail.com