Με τη ματιά του Γιάννη Γεροντή

Υπάρχουν φωτογραφίες και φωτογραφίες. Από εκείνες των οικογενειακών στιγμών στα άλμπουμ έως εκείνες του δρόμου στις οποίες απαθανατίζονταν παλαιότερα οι άνθρωποι καθώς περπατούσαν στις οδούς και τις πλατείες των πόλεων. Σήμερα αυτές οι τελευταίες είναι λόγω προσωπικών δεδομένων απαγορευμένες. Είχαν δημιουργηθεί  αρκετά δράματα μ’ αυτές…

Υπάρχει μια κατηγορία ατόμων που κουβαλάνε πάντα μαζί τους μια φωτογραφική μηχανή. Ο Αντρέας Εμπειρίκος ήταν μια τέτοια περίπτωση, όπως και ο Κώστας Γραβράς. «Κουβαλώ την μηχανή πάντα μαζί μου. Την βγάζω όταν βλέπω κάτι που μου κινεί το ενδιαφέρον», λέει ο Γαβράς. Πρέπει να είσαι καλός παρατηρητής για να είσαι καλός φωτογράφος; Όχι τόσο υποστηρίζει ο Γαβράς, «το ένστικτο και η ψυχολογία παίζουν ρόλο. Αυτό με ενδιαφέρει πολύ στην φωτογραφία, ποια είναι η κατάλληλη στιγμή».

Τι αποθανατίζεις τότε με την κάμερα; «Ίσως το χρόνο», γράφει στο ομώνυμο βιβλίο του ο Μανώλης Ζωγραφάκης.

Η φωτογραφική ματιά του Εμπειρίκου είναι προέκταση της ποιητικής του ματιάς. Ο φακός στα χέρια του λειτουργεί όπως το χαρτί και το μολύβι. Με την εικόνα αιχμαλωτίζει στίχους της ποίησης του. Μια παιδούλα στην Πάρο που το ‘σκασε από τα Ομηρικά έπη, ένα ναύτη που φιλά με πάθος μια τυχαία κοπέλα στο δρόμο με τη λήξη του β’ παγκόσμιου πολέμου, τον στρατιώτης που υψώνει τη σοβιετική σημαία στο Ράισταχ, στο Βερολίνο, για να δηλώσει το τέλος του πολέμου, τον πολίτης μπροστά στο τανκ στην Πράγα του ‘68.

Σύμφωνα με τις πηγές η πρώτη φωτογραφία αποτυπώθηκε το 1826. Η φωτογραφία, όμως, ως τέχνη έγινε αποδεκτή μισό αιώνα αργότερα.

Πέρασαν πολλά χρόνια βέβαια για να εφευρεθεί το ασπρόμαυρο φιλμ (1888) και να εξελιχθεί σημαντικά η κάμερα, να προχωρήσουμε στο έγχρωμο φιλμ και να φτάσουμε σήμερα στην ψηφιακή φωτογραφία.

Από τότε τραβήχτηκαν πολλές φωτογραφίες και δημιουργήθηκε η ανάγκη να κατηγοριοποιηθούν: φωτοειδησεογραφικές, στημένες, κτηρίων, τέχνης είναι μια χοντρική κατηγοριοποίηση. Η κατηγοριοποίηση δεν είναι πάντα αποτελεσματική. Οι διαφημιστικές φωτογραφίες της Benetton, τι είναι; Είναι σίγουρα στημένες. Είναι όμως και τέχνης. Και οπωσδήποτε σκόπιμα προκλητικές. Ο Τοσκάνι που τις τράβηξε για την Benetton κατηγορήθηκε, πολλές φορές, όχι άδικα, ότι συνέβαλε με την τέχνη του στην εκμετάλλευση της ανθρώπινης δυστυχίας για εμπορικούς σκοπούς. Ανεξάρτητα από το βάσιμο των αιτιάσεων, ο Τοσκάνι βοήθησε με το έργο του να αναδειχθούν και μερικές από τις πιο σκοτεινές όψεις της εποχής μας, συμβάλλοντας έτσι στην κατανόηση των μεγάλων ανθρώπινων προβλημάτων και την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων. Αν η δύναμη των φωτογραφιών της φωτοειδησεογραφίας είναι πάνω από χίλιες λέξεις, η αντίστοιχη των επιτυχημένων φωτογραφιών τέχνης είναι πολλαπλάσια. Δεν είναι μόνο το συναίσθημα και η καθαρότητα της είδησης που μεταφέρει η φωτογραφική εικόνα, κυρίως είναι το μήνυμα που εκπέμπει. Γι’ αυτό κάποιες φωτογραφίες είναι εμβληματικές.

Ο Γιάννης Γεροντής έχει πάθος με την τεχνολογία. Από ηχοσύνολα και αστρονομικά όργανα μέχρι μετεωρολογικά και φωτογραφικά-κινηματογραφικά.

Τελευταία έχει βαλθεί να αποτυπώνει τη φύση και τους ανθρώπους του Μεραμπέλλου καταθέτοντας την προσωπική του ματιά και τα σχόλια για μια περιοχή πλούσια σε ομορφιές φυσικού περιβάλλοντος, σε ποικιλία και χρώμα. Σε ενδημικά φυτά και πανίδα.

Η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία της φωτογραφίας έχει μειώσει στο ελάχιστο το κόστος της. Όμως η τέχνη της, εκτός από την παραδοσιακή λήψη, έχει ενσωματώσει και την επεξεργασία με τα κατάλληλα λογισμικά και φίλτρα.

Ο Γεροντής δουλεύει χωρίς να επεξεργάζεται στον υπολογιστή τις φωτογραφίες του.

Η έκθεση με θέμα «Φωτογραφίες Θεού και ανθρώπων» με φωτοστιγμιότυπα από το Μεραμπέλλο είναι η πρώτη του. Περιλαμβάνει φωτογραφίες που τράβηξε τα τελευταία χρόνια και τις οποίες ταξινόμησε σε έξι κατηγορίες: Ναοί, πουλιά (ενδημικά και αποδημητικά), πανίδα γενικότερα, πρόσωπα, χλωρίδα και σκόρπια θέματα.

Εικόνες που εστιάζουν στην αρχιτεκτονική των κτηρίων υπό την ανήσυχη οπτική του ματιά. Κάδρα που αναδεικνύουν τη λεπτομέρεια και το απρόοπτο. Χρώματα που προκαλούν το συναίσθημα και τον θαυμασμό. Συνθέσεις που αναδεικνύουν τη μοναδικότητα του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής και συνολικά δίνουν μια καλή γενική εικόνα για το χώρο και το χρόνο.

Η δουλειά που θα εκθέσει στο κοινό αναδεικνύει τόσο το μεράκι του ως φωτογράφου, όσο και το πάθος του να αναδείξει και να μοιραστεί με τους άλλους ανθρώπους τις συγκινήσεις που προσφέρει απλόχερα η συνολική εικόνα του τοπίου και των χρωμάτων του χώρου που του έλαχε να ζει.

Η έκθεση θα εγκαινιαστεί στη Νεάπολη τη Δευτέρα 5 Αυγούστου και θα παραμείνει εκεί μέχρι 20 Αυγούστου. Από 1 Σεπτεμβρίου έως και 15 θα φιλοξενηθεί στη Δημοτική Πινακοθήκη του Αγίου Νικολάου.

Ι. Σταμέλος

stamelosioa@gmail.com