Νίτσε - Καζαντζάκης: Η συνάντηση δυο γιγάντων

Στην έκτη διάλεξη της σειράς «Πατριδογνωσία», τις οποίες διοργανώνει η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου, τη Δευτέρα 8 Μαρτίου, η φιλόλογος Έφη Μπουκουβάλα-Κλώντζα θα αναπτύξει στο Επιμελητήριο Λασιθίου, στον Άγιο Νικόλαο, το θέμα «Φρειδερίκος Νίτσε- Νίκος Καζαντζάκης: Η συνάντηση δυο γιγάντων».

Φλεβάρη του 1883 είδε το φως στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη ο Ν. Καζαντζάκης. Χρόνια σκλαβιάς, υποταγής, ατιμώσεων, σκληρότητας, με το όραμα της λευτεριάς ζωντανό, καθημερινή ανάγκη και στόχο ιερό.

Μεγάλωσε σε οικογενειακό περιβάλλον αυστηρά θρησκευτικό, πατριωτικό και γαλουχήθηκε απ’ αυτό στον ιδεαλισμό, την αναζήτηση της αλήθειας και με το όραμα της απελευθέρωσης «του θεριού που κείτουνταν στη θάλασσα», του γενέθλιου τόπου του, που ύμνησε όσο τίποτα άλλο στη ζωή του.

Στο Παρίσι, όπου συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές, γνώρισε τον Τζαίημς, τον Μπερξόν και τον Νίτσε. Από τον πρώτο έμαθε να απορρίπτει την ύπαρξη του δεδομένου και του τελεσίδικου στην καθημερινή μας ζωή, από τον δεύτερο εμπνεύστηκε το όραμα του αγωνιζόμενου ανθρώπου για την προσωπική του τελειότητα. Ο Μπερξόν στάθηκε ίσως ο πιο σημαντικός δάσκαλος για τον Καζαντζάκη. Στον μεγάλο γερμανό στοχαστή είναι αφιερωμένη η διδακτορική του διατριβή: «Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του δικαίου και της πολιτείας».

Όπως θα πρέπει να περιμένει κανείς ο Νίτσε επέδρασε πάρα πολύ στον Καζαντζάκη με την κοσμοθεωρία του. Ο ίδιος έγραψε για τις επιδράσεις του αυτές: «Ο Νίτσε με δίδαξε (...) πως δεν πρέπει ποτέ να ’χεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει ελπίδες και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος (...). Να παλεύεις χωρίς να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή, [αυτό] είναι η αληθινή ελευθερία».

Τι αποδέχεται, τι αμφισβητεί, τι απορρίπτει ο Καζαντζάκης από τη νιτσεϊκή φιλοσοφία; Ποια τα σημεία σύγκλισης και πού είναι εμφανής η αποστασιοποίηση; Ποια αναπάντητα υπαρξιακά ερωτήματα, διαρκώς επίκαιρα, αναδύονται μέσα από το έργο και των δύο διανοητών; Είναι μερικά από τα ερωτήματα στα οποία θα επιχειρήσει μια κριτική αντιμετώπιση η κα Έφη Μπουκουβάλα-Κλώντζα στη διάλεξή της.

Η Έφη Μπουκουβάλα-Κλώντζα γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ψυχολογία στο Πάντειο. Διδάσκει στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση του Νομού Λασιθίου, είναι έγγαμη και μένει μόνιμα στον Άγιο Νικόλαο.