Η συνάντηση δυο γιγάντων

Παρά το ότι πιστεύουμε πως η αναφορά στο άλλο μισό του Ουρανού μια φορά το χρόνο είναι έκφραση ενοχής, η παράλειψη θα έδειχνε αχαριστία. Αγαπητές κυρίες σας παρακαλούμε να δεχθείτε τις ευχαριστίες μας για τα όσα όμορφα μας προσφέρετε ως μητέρες, σύντροφοι, αδελφές, γιαγιάδες, θυγατέρες και συνεργάτες. Κάθε μέρα θα πρέπει να είναι 8 Μαρτίου.

Ο Ν. Καζαντζάκης είδε το φως του ηλίου στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη τον Φλεβάρη του 1883. Χρόνια σκλαβιάς, υποταγής, ατιμώσεων, σκληρότητας, με το όραμα της ελευθερίας ζωντανό, καθημερινή ανάγκη και στόχος ιερός.

Μεγάλωσε σε οικογενειακό περιβάλλον αυστηρά θρησκευτικό, πατριωτικό και γαλουχήθηκε απ’ αυτό στον ιδεαλισμό, την αναζήτηση της αλήθειας, με το όραμα της απελευθέρωσης «του θεριού που κείτουνταν στη θάλασσα», του γενέθλιου τόπου του που ύμνησε όσο τίποτα άλλο στη ζωή του.

Στο Παρίσι, όπου συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του, γνώρισε τον Τζαίημς, τον Μπερξόν και τον Νίτσε. Από τον πρώτο έμαθε να απορρίπτει την ύπαρξη του δεδομένου και του τελεσίδικου στην καθημερινή του ζωή, από τον δεύτερο εμπνεύστηκε το όραμα του αγωνιζόμενου για την προσωπική του τελειότητα ανθρώπου. Ο Μπερξόν υπήρξε, ίσως, ο πιο σημαντικός του δάσκαλος. Στον μεγάλο γερμανό στοχαστή είναι αφιερωμένη η διδακτορική του διατριβή: «Ο Φρειδερίκος Νίτσε εν τη φιλοσοφία του δικαίου και της πολιτείας».

Όπως θα περίμενε κανείς ο Νίτσε επέδρασε πάρα πολύ στον Καζαντζάκη με την κοσμοθεωρία του. Ο ίδιος έγραψε για τις επιδράσεις που δέχθηκε: «Ο Νίτσε με δίδαξε (...) πως δεν πρέπει ποτέ να ’χεις μια αντίληψη για τη ζωή που να σου επιτρέπει ελπίδες και ανταμοιβές. Είσαι ελεύθερος άνθρωπος, όχι μισθοφόρος (...). Να παλεύεις χωρίς να καταδέχεσαι να ζητάς ανταμοιβή, [αυτή] είναι η αληθινή ελευθερία».

Τι αποδέχεται, τι αμφισβητεί, τι απορρίπτει ο Καζαντζάκης από τη νιτσεϊκή φιλοσοφία; Ποια τα σημεία σύγκλισης και πού είναι εμφανής η αποστασιοποίηση; Τι είδους υπαρξιακά ερωτήματα αναδύονται από το έργο των δυο μεγάλων στοχαστών και πόσο επίκαιρα είναι σήμερα; Πώς μπορούμε να σταθούμε κριτικά στις σκέψεις τους;

Στην έκτη διάλεξη της σειράς «Πατριδογνωσία», τις οποίες διοργανώνει η Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Νομού Λασιθίου η φιλόλογος Έφη Μπουκουβάλα-Κλώντζα θα αναπτύξει το θέμα «Φρειδερίκος Νίτσε - Νίκος Καζαντζάκης: Η συνάντηση δυο γιγάντων», επιδιώκοντας μια προσέγγιση στη σκέψη των δυο αυτών μεγάλων στοχαστών.

Η Έφη Μπουκουβάλα-Κλώντζα γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ψυχολογία στο Πάντειο. Διδάσκει στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση του Νομού Λασιθίου, είναι έγγαμη, και μένει μόνιμα στον Άγιο Νικόλαο.