Φύσ' αεράκι φύσα με

«Φυσ’ αεράκι φύσα με»

Γνωστά και άγνωστα πρόσωπα στα «παραμύθια» του Νίκου Γκάτσου

Το 2011 που διανύουμε συμπληρώνονται 100 χρόνια από το θάνατο του αγίου των Γραμμάτων μας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και 100 χρόνια από τη γέννηση των Στρατή Τσίρκα, Οδυσσέα Ελύτη και Νίκου Γκάτσου.

Ο Νίκος Γκάτσος (1911-1992) παραμένει μία ξεχωριστή περίπτωση για τα Ελληνικά Γράμματα. Ποιητής της μιας ποιητικής συλλογής («Αμοργός», 1943) και των πολλών τραγουδιών που μελοποιήθηκαν από τους κορυφαίους Έλληνες συνθέτες του 20^ου αιώνα.

Μνημειώδες έργο του νεοελληνικού ποιητικού λόγου η «Αμοργός» στην οποία ενυπάρχουν στοιχεία της ελληνικής λόγιας και λαϊκής παράδοσης, των ευρωπαϊκών ρευμάτων της εποχής, του ελληνικού υπερρεαλισμού και της σύγχρονής του πραγματικότητας. Μετά την «Αμοργό» ο Γκάτσος δημοσίευσε μόνο τρία ποιήματα: «Ελεγείο» (1946), «Ο Ιππότης και ο θάνατος» (1947) και το «Τραγούδι του παλιού καιρού» (1963).

Ο Γκάτσος τελείωσε το Δημοτικό στο χωριό του, την Ασέα Αρκαδίας, το Γυμνάσιο στην Τρίπολη, όπου μυήθηκε στη λογοτεχνία και έμαθε μόνος του ξένες γλώσσες, και σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Σπουδαίο είναι και το μεταφραστικό του έργο, το οποίο δοκιμάστηκε επί σκηνής. Μετέφρασε για το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης και το Λαϊκό Θέατρο έργα των Λόρκα («Ματωμένος Γάμος», «Το Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα»), Στρίνμπεργκ («Ο Πατέρας»), Ευγένιο Ο' Νηλ («Ταξίδι μακριάς ημέρας μέσα στη νύχτα»), Λόπε ντε Βέγκα («Φουέντε Οβεχούνα») και Τενεσί Ουίλιαμς («Λεωφορείο ο Πόθος»).

Στους στίχους που έγραψε για τραγούδια («Όλα τα τραγούδια», εκδόσεις Πατάκη) μοναδικές είναι οι απεικονίσεις των κοινών βιωμάτων τις οποίες μετέτρεψε σε ποίηση. Μελοποιήθηκε από τους Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Μούτση, Κηλαηδόνη, Χάλαρη, Παπαδημητρίου, Ανδριόπουλο. Πολλά από τα τραγούδια του έχουν σημαδέψει την εποχή τους ενώ τα περισσότερα τραγουδιούνται και σήμερα από σχεδόν το σύνολο των Ελλήνων.

Αρκετά από τα τραγούδια του Γκάτσου είναι μικρά μονόπρακτα. Η παρατήρηση αυτή μας έδωσε την αφορμή να επιλέξαμε μερικά που αναφέρονταν σε πρόσωπα και με αυτά να οργανώσουμε μια θεατρική παράσταση με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του ποιητή.

Χωρίσαμε τα τραγούδια σε δυο υποομάδες: Αυτά που αναφέρονταν σε αναγνωρίσιμα πρόσωπα και σε εκείνα που αναφέρονταν σε άγνωστους. Στη σύνθεση επιχειρήσαμε να φωτίσουμε τα πρόσωπα δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο λόγο του Γκάτσου και λιγότερο στη μουσική επένδυση. Τα ενδιάμεσα κείμενα και η θεατρική πράξη γράφτηκαν ώστε να λειτουργήσουν υποβοηθητικά και να κάνουν ομαλή τη μετάβαση από το ένα «μονόπρακτο» στο άλλο.

Στο ίδιο πλαίσιο δημιουργήσαμε και ένα μικρό έντυπο-ποιητική συλλογή στο οποίο εκτός από το μικρό βιογραφικό του ποιητή και τους συντελεστές της παράστασης περιλάβαμε και τα ποιήματα που μας έδωσαν την αφορμή γι’ αυτήν. Ακόμα περιλάβαμε κι ένα πρωτότυπο που γράψαμε και μελοποίησε η μουσικός του σχολείου μας κα Γιάννα Παπαδάκη για τις ανάγκες της παράστασης.

Με τη λήξη του σχολικού έτους, την Τρίτη 3 Μαΐου, στο REX στον Άγιο Νικόλαο και ώρα 11.00, θα παρουσιάσουμε την παράσταση που έχει τίτλο «Φύσ’ αεράκι φύσα με, γνωστά και άγνωστα πρόσωπα στα ‘παραμύθια’ του Νίκου Γκάτσου». Η παράσταση έχει προγραμματισθεί για τους μαθητές του 2^ου Γυμνασίου Αγίου Νικολάου αλλά η είσοδος θα είναι ελεύθερη και για το κοινό.

Η πρόταση της οποίας την τελική μορφή θα παρουσιάσουμε αποτέλεσε αντικείμενο επεξεργασίας της ομάδας μας σχεδόν με την έναρξη της σχολικής χρονιάς και ήταν πολυδιάστατη. Συνεργάστηκαν γι’ αυτό οι καθηγητές κκ Ξανθούλα Πορφυράκη, Μανώλης Κλώντζας, Θανάσης Ρωσσίδης, Γιάννα Παπαδάκη και ο μαθητής του 2^ου Λυκείου Αγίου Νικολάου Γεώργιος Γεροντής.

Οι μαθητές του σχολείου μας που αποτελούν τη θεατρική ομάδα είναι: Αφορδακός Κωνσταντίνος, Γουναλάκης Μιχάλης, Καλαμπαλίκης Γιάννης, Καρυδιανάκη Ευαγγελία, Κουνδουράκης Ιάσων, Κρυονοπούλου Άρτεμις, Λιανού Βασιλείαμ Ξενάκης Γιάννης, Ξυνού Νεφέλη, Παπά Λίτσα, Πατεράκη Αθηνά, Ραπανάκη Ευαγγελία, Σκουληκάρης Κωνσταντίνος, Σκουληκάρης Μάριος, Στεφανάκη Μαρία, Ταβλάς Μιχάλης, Τζάβλα Χρυσούλα, Τζιρής Γιώργος, Τρανόπουλος Θάνος, Φαϊτάκης Δημήτριος και Φραγκιαδάκη Δήμητρα.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλουμε στην κα Μαρία Καρτέρη-Σιγανού και στον μαθητή Δαυίδ Μπεμπελάκη για τη συμβολή τους στην κατασκευή των σκηνικών της παράστασης.

Ο συντονισμός, τα πολυμέσα κλπ οφείλονται στον υπογράφοντα.

Η παράσταση θα παρουσιαστεί και στην Ιεράπετρα 23-26 Ιουνίου στο Φεστιβάλ Τέχνης που διοργανώνεται εκεί.

Ι. Σταμέλος

stamelosioa@gmail.com