Λαϊκισμός εναντίον λαϊκισμού

"Δεκαετίες τώρα η Ελλάδα ταλαιπωρήθηκε, καθηλώθηκε και τελικώς διαλύθηκε από έναν λαϊκισµό.

Για κακή της τύχη και στη χειρότερη στιγμή της ιστορίας της, βρίσκεται σήμερα αντιμέτωπη με τα πυρά όχι ενός αλλά δύο λαϊκισμών, ο καθένας από τους οποίους διεκδικεί το αμφίβολο προνόμιο να την οδηγήσει στον όλεθρο.

Από τη μια πλευρά είναι εκείνοι που θεωρούν ότι «για όλα φταίνε οι ξένοι». Οτι η σημερινή κρίση, δηλαδή, δημιουργήθηκε και συντηρείται ως σκοτεινό σχέδιο διαφόρων «ξένων κύκλων» που επιδιώκουν (για αδιευκρίνιστους λόγους) να «υποδουλώσουν την Ελλάδα».

Από την άλλη πλευρά βρίσκονται όσοι βροντοφωνάζουν ότι «για όλα φταίνε οι Ελληνες». Οτι η σημερινή κρίση, δηλαδή, είναι η αναπόφευκτη περιπέτεια μιας χώρας που «δεν είναι κανονική» (το διάβασα κι αυτό!..), η οποία περίπου αυτοδιαλύεται επειδή διάφορες παθογένειες δεν της επιτρέπουν να γίνει όσο κανονική πρέπει.

Αν καταλάβατε καλά, πρόκειται για μια αναβίωση της κατά Βάρναλη κολοσσιαίας απορίας:

Φταίει «το ζαβό το ριζικό μας» ή φταίει «ο Θεός που μας μισεί»;

Νομίζω ότι δεν χρειάζεται να σταθώ στη γραφικότητα και στην επιπολαιότητα αυτών των δύο απόψεων. Συγκεντρώνουν όλα τα τυπικά στοιχεία του λαϊκισμού: τη γενίκευση, την απλούστευση, τη μονοσήμαντη ερμηνεία, τον φταίχτη, τη φωνασκία.

Θα σταθώ όμως στο κακό που κάνουν. Διότι και η μία και η άλλη εμποδίζουν να αναπτυχθεί κάτι που απαραιτήτως χρειάζεται για να αντιμετωπισθεί η κρίση: η αυτογνωσία του Ελληνα. Και το μέτρο της ευθύνης.

Ετσι, χωρίς τη στοιχειώδη αυτογνωσία, ταλαντευόμαστε συνεχώς ανάμεσα στο «φταίμε όλοι» και στο «φταίνε οι άλλοι». Χωρίς συμπέρασμα ή, έστω, χωρίς κανένα κοινό συμπέρασμα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι η χώρα βυθίζεται σταθερά σε έναν ιδιότυπο εμφύλιο.

Από τη μια, οι «εθναμύντορες» που ουρλιάζουν επειδή οι ξένοι δεν μας δίνουν όσα χρήματα μας χρειάζονται για να συνεχίσουμε να ζούμε όπως ζούσαμε.

Από την άλλη, οι «Γερμανοτσολιάδες» που δεν καταλαβαίνουν την αδυναμία ή την άρνηση των Ελλήνων να γίνουν «κανονικοί άνθρωποι» - κατά προτίμηση Γερμανοί...

«Οι Γερμανοί είναι φίλοι μας, θέλουν το καλό μας!» συμβούλευε ο Δήμος Σταρένιος ως δωσίλογος στις παλιές πολεμικές ταινίες.

Και γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Επειδή αυτό που ονομάζεται «πολιτική ηγεσία» σε καμία στιγμή δεν παρουσίασε μια συνολική ερμηνεία για την κρίση, ούτε έναν αντικειμενικό καταλογισμό ευθυνών, ούτε ένα συγκροτημένο σχέδιο για την αντιμετώπισή της..."

Είναι μερικές παρατηρήσεις από το άρθρο του Πρετεντέρη στο σημερινό ΒΗΜΑ.