Αρχέγονοι φόβοι και ο χρόνος

Είναι οι αρχέγονοι φόβοι που μας κάνουν ευάλωτους σε κάθε είδους καταστροφολογία; Χθες ήταν η αμορφωσιά, σήμερα είναι άραγε η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας; Αύριο τι μπορεί να είναι;

Για τους φόβους στην εποχή μας υποστηρίζεται ότι οφείλονται στην σχέση μας με το χρόνο. «Ζούμε σε έναν κόσμο που αλλάζει µε εκπληκτική ταχύτητα: πριν από είκοσι χρόνια κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την επανάσταση των κινητών τηλεφώνων και του Internet. Από τη µια είμαστε υπεύθυνοι γι’ αυτές τις αλλαγές και από την άλλη δεν γνωρίζουμε πού µας οδηγούν, γεγονός που προσδίδει αγχώδη χαρακτήρα στη σχέση µας µε τον χρόνο» επισημαίνεται σε σχετικό άρθρο του Μ. Μητσού στα ΝΕΑ (21-1-11, "το τέλος του κόσμου").

Στο άρθρο περιλαμβάνονται αποσπάσματα από συνέντευξη του συγγραφέα Ιαν Μακγιούαν στην Ιταλική Ρεπούμπλικα : «Οταν δεν σκεφτόµαστε τον πυρηνικό πόλεµο, όπως γινόταν τη δεκαετία του ‘80, µας τροµοκρατούν οι επιδηµίες, οι µετεωρίτες, η ανεξέλεγκτη δηµογραφική ανάπτυξη και η εξάντληση των φυσικών πόρων. Μας καταδιώκει η ίδια ακριβώς αίσθηση του τέλους που βασάνιζε και τον Μεσαίωνα».

Την εποχή του Μεσαίωνα, επισημαίνεται,  τον φόβο του τέλους τον τροφοδοτούσαν τα θρησκευτικά κείµενα, σήµερα τον τροφοδοτεί η τεχνολογία, υποστηρίζεται. «Παραµένει όµως ίδια η σύνδεση που κάνουµε σε συναισθηµατικό επίπεδο ανάµεσα στον δικό µας θάνατο και στον θάνατο του κόσµου».

Σαφώς και σήμερα, λόγω της επιστήμης, η κατανόηση που έχουμε για τον κόσμο δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του Μεσαίωνα. Όμως αυτό λειτουργεί πολύ ενισχυτικά, όπως υποστηρίζεται στο άρθρο, υπέρ των φανατικών της Αποκάλυψης στο εσωτερικό των θρησκευτικών κοινοτήτων της Αµερικής. Και ακόµη εντυπωσιακότερες, οι οµοιότητες αυτού του φαινοµένου µε τα χιλιαστικά κινήµατα που έδρασαν στηνΕυρώπη από τον 11ο έως τον 16ο αι.

Σηµαντικό ρόλο στην αναβίωση του χιλιασµού έπαιξαν τόσο ο σοβιετικός κοµµουνισµός, που κήρυσσε ότι οι εργάτες θα πάνε στον Παράδεισο, όσο και ο ναζισµός, που οι φαντασιώσεις του για τους εβραίους εχθρούς είχαν πολλά κοινά σηµεία µε την αντισηµιτική δαιµονολογία του Μεσαίωνα. Και το γλυκό έρχεται σήµερα να δέσει µε τον χριστιανικό και τον ισλαµικό φονταµενταλισµό».

Τους φόβους αυτούς φυσικά γνωρίζουν πολύ καλά οι επιτήδειοι, με αρχηγούς το ιερατείο και την εκάστοτε πολιτική εξουσία και δεν τους αφήνουν ανεκμετάλλευτους.