Λυράρηδες της Ανατολικής Κρήτης

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΓΟΥΡΟΣ

.

H Ανατολική Κρήτη είναι η ρίζα της μαντινάδας

.

Δημήτρης Σγουρός

.

Ο Δημήτρης Σγουρός γεννήθηκε το 1968 στην Κριτσά, όπου πρωτοπήγε σχολείο. Τελείωσε το λύκειο στον Άγιο Νικόλαο και το Παιδαγωγικό του Πανεπιστημίου Κρήτης. Τις μουσικές σπουδές του ολοκλήρωσε στην Αθήνα, στο Ωδείο «Νίκος Σκαλκώτας» με δάσκαλο τον Βασίλη Νόνη, απ’ όπου πήρε το πτυχίο Βυζαντινής Μουσικής. Από μικρός ασχολήθηκε με τη λύρα και την παραδοσιακή μουσική της Κρήτης. Σήμερα διδάσκει στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και παράλληλα ασχολείται ερευνητικά με την Κρητική παραδοσιακή μουσική. Η δισκογραφική του παραγωγή αποτελείται από δύο δίσκους.

.

"Μα ’συ κανέλα δε βαστάς, μόσχο δεν κοπανίζεις,
γαρέφαλα δε λούνεσαι, ίντα ’χεις και μυρίζεις;"

.
-Υπάρχουν διαφορές στην παραδοσιακή μουσική της ανατολικής Κρήτης από της υπόλοιπης; Της περιοχής του Μιραμπέλου από το υπόλοιπο Λασίθι;

.
-Εμείς εδώ στο Λασίθι, όπως και με το Ηράκλειο, έχουμε κοινή μουσική κουλτούρα. Βασικό στοιχείο της είναι οι κοντυλιές, ο σιγανός χορός και οι μαντινιάδες. Το στοιχείο που χαρακτηρίζει την περιοχή μας θα έλεγα ότι είναι μια γλυκύτητα, μια ηπιότητα και μια ευγένεια. Η ηπιότητα που υπάρχει στο χαρακτήρα μας βγαίνει στις μελωδίες και στις μαντινιάδες. Στη δυτική Κρήτη, στα Χανιά κυρίως, όπου υπάρχει έντονο το δωρικό στοιχείο, έχουνε τα ριζίτικα που μοιάζουνε με τα κλέφτικα της πάνω Ελλάδας. Αλλά και τα χορευτικά τους και τα τραγούδια είναι πιο έντονα και κοφτά, έχουνε τη δύναμη και την αρρενωπότητα που χαρακτηρίζει τους Χανιώτες. Οι Ρεθεμνιώτες είναι κάπου στη μέση έχουνε και στοιχεία δωρικά αλλά και στοιχεία της ανατολικής Κρήτης. Υπάρχουνε τα μουσικά ιδιώματα στην Κρήτη. Εμείς εδώ έχουμε το μουσικό ιδίωμα της ανατολικής Κρήτης και λυράρηδες πολλούς και εκλεκτούς όπως ήτανε ο Κυρλίμπας, ο Φοραδάρης, ο Δερμιτζογιάννης, ο Κοκκινομανώλης αλλά και βιολάτορες όπως ο Καλογερίδης, ο Μπαριταντωνάκης, το Στραβογιαννιό (ο Παπαχατζάκης)… Στο Ηράκλειο επίσης παίζανε με το δικό μας ιδίωμα. Αν ακούσετε παλιές ηχογραφήσεις όσων προαναφέραμε θα διακρίνεται τι εννοώ για το ύφος και την ταπεινότητα που λέγαμε πριν. Μια άλλη σχολή είναι η βιολίστικη σχολή των Χανίων, το ριζίτικο των Χανίων. Και η Ρεθυμνιώτικη σχολή όμως έχει βγάλει μεγάλους μαστόρους στη λύρα όπως τον Σκορδαλό, τον Μουντάκη, τον Καλογρίδη, το Λαγό…

.

-Τι θα θέλατε να λένε για σας μετά από πολλά χρόνια;
.

-Ότι ήξερε καλά αυτό που έκανε ως ρεπερτόριο και ως δεξιοτέχνης. Ήταν αληθινός και γνήσιος και κυρίως βοήθησε να διασωθούν κάποια, έστω λίγα, τραγούδια και χοροί της Κρήτης. Θα ήθελα ο δρόμος που προσπάθησα να ανοίξω να βρει και άλλους άξιους συνεχιστές.