Η αρχιτεκτονική κληρονομιά είναι ζωντανή και ανεκτίμητη μαρτυρία της ιστορικής μας μνήμης και περιλαμβάνει «μεμονωμένα μνημεία» , αρχιτεκτονικά σύνολα αστικών ή αγροτικών οικισμών , «τόπους» , έργα του ανθρώπου και της φύσης , σημαντικά λόγω αρχιτεκτονικού , καλλιτεχνικού , επιστημονικού , κοινωνικού , τεχνικού ενδιαφέροντος.
Η Αθήνα είναι ίσως η πιο σημαντική πόλη για να διαβάσει κανείς την ιστορία της μέσα από τα μνημεία και τα κτήριά της. Όμως και πολλές άλλες πόλεις μπορούν να μας διδάξουν την ιστορία τους μέσα από τα μνημεία τους.
Υπάρχουν τρία είδη ιστορικών μνημείων: Το μεμονωμένο (εξωτερικό) μνημείο είναι ιδιοκτησία, κτήριο ή αντικείμενο που έχει κριθεί διατηρητέο -αποκαλείται επίσης εξωτερικό μνημείο, γιατί ο χαρακτηρισμός του αναφέρεται μόνο σε εξωτερικά χαρακτηριστικά. Το εσωτερικό μνημείο είναι εσωτερικός χώρος που παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και είναι προσβάσιμο στο κοινό. Το φυσικό μνημείο είναι χαρακτηριστικό φυσικό τοπίο ή σύνολο χαρακτηριστικών σε ιδιοκτησία που ανήκει στον πόλη.
Η πόλη διδάσκει μέσα από την αισθητική και τη λειτουργικότητα των μνημείων της αλλά και με τις όλες της καθημερινές λειτουργίες, ως ζωντανός οργανισμός.
Μεγάλα σουξέ τελευταία ο Θουκυδίδης. Ποιος μαθητής δεν διδάχθηκε από τον φιλόλογό του «Φιλοκαλούμεν τε γαρ μετ’ ευτελείας και φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας» (Αγαπούμε-είμαστε φίλοι-του ωραίου, αλλά με απλότητα, και αγαπούμε την πνευματική ενασχόληση αλλά χωρίς μαλθακότητα -χωρίς να χάνουμε τον ανδρισμό μας) και δεν έδειξε όλο το ταλέντο του στην παπαγαλία; Πόσοι δεν γνωρίζουν τον Θουκυδίδη, δυστυχώς, μόνο από αυτό το απόσπασμα;
Με τις πρόσφατες Ευρωεκλογές, πάλι, και μετά την πρωτοφανή αποχή των ψηφοφόρων ο Πάγκαλος μας απείλησε με ένα άλλο απόσπασμα του πατέρα της επιστημονικής Ιστορίας: «Μόνοι γαρ τον τε μηδέν των δε μετέχοντα ουκ απράγμονα, αλλ' αχρείον νομίζουμε» (Θεωρούμε αχρείο κι όχι απράγμονα όποιον δεν μετέχει στα κοινά), ότι δεν θέλει για ψηφοφόρους του όσους δεν ψήφισαν στις εκλογές αυτές.
Ο Επιτάφιος του Περικλή, όπως τον διέσωσε ο Θουκυδίδης, το κορυφαίο πολιτικό κείμενο όλων των εποχών, αποτελεί αστείρευτη πηγή και αναφορά για κάθε οπαδό της δημοκρατίας, για κάθε πολίτη.
Τώρα, με τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης θυμηθήκαμε ένα άλλο απόσπασμα από τον Επιτάφιο: «ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν τα παραπάνω τονίζω, ότι η όλη πόλη είναι σχολείο της Ελλάδας και ότι, κατά τη γνώμη μου, ο καθένας από εμάς έχει την ικανότητα να προσαρμοστεί προς τις πλέον διαφορετικές μορφές δράσεως με την μεγαλύτερη ευστροφία και χάρη».
Η κάθε πόλη σήμερα είναι ένα σχολείο για τους κατοίκους της και κατά κύριο λόγο αυτοί που έχουν την ευθύνη της λειτουργίας της είναι οι δάσκαλοι τους. Με μόνη τη διαφορά ότι τους δασκάλους αυτούς τους διαλέγουν οι ίδιοι οι πολίτες.
Που γράφεται η ιστορία της πόλης; Πώς μπορεί κανείς να διαβάσει την ιστορία της; Προφανώς στα μνημεία της. Στους δημόσιους χώρους και τα δημόσια κτίρια. Και ενώ για την Αθήνα ένα είναι το κορυφαίο μνημείο, παρά το ότι υπάρχουν εκατοντάδες άλλα σημαντικά, ο Παρθενώνας, για τις άλλες πόλεις η ιστορία τους είναι γραμμένη σε κάστρα, κρήνες, λιμάνια, κενοτάφια, ανδριάντες, εκκλησίες, γλυπτά, γέφυρες κλπ
Δυστυχώς για τους σημερινούς υπευθύνους η ιστορία γράφεται καθημερινά και στη λειτουργία της. Και η λειτουργία των περισσοτέρων πόλεων σήμερα έχει τα χαρακτηριστικά του μέσου ελληνικού σχολείου: είναι κακό σχολείο. Και ξανά δυστυχώς, "τo της όλης πόλεως ήθος ομοιούται τοις άρχουσι", όπως λέει και ο Ισοκράτης.
Η Αθήνα είναι ίσως η πιο σημαντική πόλη για να διαβάσει κανείς την ιστορία της μέσα από τα μνημεία και τα κτήριά της. Όμως και πολλές άλλες πόλεις μπορούν να μας διδάξουν την ιστορία τους μέσα από τα μνημεία τους.
Υπάρχουν τρία είδη ιστορικών μνημείων: Το μεμονωμένο (εξωτερικό) μνημείο είναι ιδιοκτησία, κτήριο ή αντικείμενο που έχει κριθεί διατηρητέο -αποκαλείται επίσης εξωτερικό μνημείο, γιατί ο χαρακτηρισμός του αναφέρεται μόνο σε εξωτερικά χαρακτηριστικά. Το εσωτερικό μνημείο είναι εσωτερικός χώρος που παρουσιάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και είναι προσβάσιμο στο κοινό. Το φυσικό μνημείο είναι χαρακτηριστικό φυσικό τοπίο ή σύνολο χαρακτηριστικών σε ιδιοκτησία που ανήκει στον πόλη.
Η πόλη διδάσκει μέσα από την αισθητική και τη λειτουργικότητα των μνημείων της αλλά και με τις όλες της καθημερινές λειτουργίες, ως ζωντανός οργανισμός.
Μεγάλα σουξέ τελευταία ο Θουκυδίδης. Ποιος μαθητής δεν διδάχθηκε από τον φιλόλογό του «Φιλοκαλούμεν τε γαρ μετ’ ευτελείας και φιλοσοφούμεν άνευ μαλακίας» (Αγαπούμε-είμαστε φίλοι-του ωραίου, αλλά με απλότητα, και αγαπούμε την πνευματική ενασχόληση αλλά χωρίς μαλθακότητα -χωρίς να χάνουμε τον ανδρισμό μας) και δεν έδειξε όλο το ταλέντο του στην παπαγαλία; Πόσοι δεν γνωρίζουν τον Θουκυδίδη, δυστυχώς, μόνο από αυτό το απόσπασμα;
Με τις πρόσφατες Ευρωεκλογές, πάλι, και μετά την πρωτοφανή αποχή των ψηφοφόρων ο Πάγκαλος μας απείλησε με ένα άλλο απόσπασμα του πατέρα της επιστημονικής Ιστορίας: «Μόνοι γαρ τον τε μηδέν των δε μετέχοντα ουκ απράγμονα, αλλ' αχρείον νομίζουμε» (Θεωρούμε αχρείο κι όχι απράγμονα όποιον δεν μετέχει στα κοινά), ότι δεν θέλει για ψηφοφόρους του όσους δεν ψήφισαν στις εκλογές αυτές.
Ο Επιτάφιος του Περικλή, όπως τον διέσωσε ο Θουκυδίδης, το κορυφαίο πολιτικό κείμενο όλων των εποχών, αποτελεί αστείρευτη πηγή και αναφορά για κάθε οπαδό της δημοκρατίας, για κάθε πολίτη.
Τώρα, με τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης θυμηθήκαμε ένα άλλο απόσπασμα από τον Επιτάφιο: «ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν τα παραπάνω τονίζω, ότι η όλη πόλη είναι σχολείο της Ελλάδας και ότι, κατά τη γνώμη μου, ο καθένας από εμάς έχει την ικανότητα να προσαρμοστεί προς τις πλέον διαφορετικές μορφές δράσεως με την μεγαλύτερη ευστροφία και χάρη».
Η κάθε πόλη σήμερα είναι ένα σχολείο για τους κατοίκους της και κατά κύριο λόγο αυτοί που έχουν την ευθύνη της λειτουργίας της είναι οι δάσκαλοι τους. Με μόνη τη διαφορά ότι τους δασκάλους αυτούς τους διαλέγουν οι ίδιοι οι πολίτες.
Που γράφεται η ιστορία της πόλης; Πώς μπορεί κανείς να διαβάσει την ιστορία της; Προφανώς στα μνημεία της. Στους δημόσιους χώρους και τα δημόσια κτίρια. Και ενώ για την Αθήνα ένα είναι το κορυφαίο μνημείο, παρά το ότι υπάρχουν εκατοντάδες άλλα σημαντικά, ο Παρθενώνας, για τις άλλες πόλεις η ιστορία τους είναι γραμμένη σε κάστρα, κρήνες, λιμάνια, κενοτάφια, ανδριάντες, εκκλησίες, γλυπτά, γέφυρες κλπ
Δυστυχώς για τους σημερινούς υπευθύνους η ιστορία γράφεται καθημερινά και στη λειτουργία της. Και η λειτουργία των περισσοτέρων πόλεων σήμερα έχει τα χαρακτηριστικά του μέσου ελληνικού σχολείου: είναι κακό σχολείο. Και ξανά δυστυχώς, "τo της όλης πόλεως ήθος ομοιούται τοις άρχουσι", όπως λέει και ο Ισοκράτης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου