Το ήμισυ του παντός

Είναι τελικά μεγάλη τέχνη ο σωστός τίτλος. Είναι η βιτρίνα του άρθρου, ο κράχτης. Όσο ενδιαφέρον και να είναι το άρθρο αν ο τίτλος δεν είναι πιασάρισκος, μέσα στο χαμό των πληροφοριών που δημοσιεύονται πιθανώς και να περάσει απαρατήρητο ένα καλό άρθρο. Ενώ αντίθετα, ο τίτλος μπορεί να προκαλέσει τον αναγνώστη που τελικά να διαβάσει ένα άρθρο σούπα.

Μπορεί να είναι μονολεκτικός με βαρύτατη λέξη: «Τηλεμαχίες», «Πρόταση», «Υπενθυμίσεις», «Ψηφίζω», «Ζω», «Δικαίωση», «Τυφλοπόντικες», «Τάχιστα». Η Δικαιοσύνη πρέπει να κινηθεί τάχιστα και η τιμωρία των ενόχων να είναι παραδειγματική.

Ή πολύ σύντομος «Δεν αρκεί», «Δεν πρέπει», «Και όμως…», «Θα ζήσουμε», «Τους φάγανε», «Τους ξήλωσαν», «Σας αγαπάμε», «Σας σκεφτόμαστε», «Ποιος νοιάζεται;», «Με κομμένη την ανάσα». Προστακτικός, ελπιδοφόρος, να εκφράζει απελπισία, έγνοια, να περιγράφει το αποτέλεσμα με υπερβολικό τρόπο και με ένταση.

Να έχει σεξουαλικό υπονοούμενο: «Δημόσια βίτσια», «Το τέλος των ανδρών;», «Οι πολλά υποσχόμενες», «Καλόγριες με ήθος», «Το πρωί νοσοκόμες και το βράδυ…», «Κορίτσια από σπίτι», «Χαρά ο μπαμπάς του που ήταν αγόρι» κ.α.

Αξιοπερίεργος: «Τυπώστε μια μπαταρία», «Γυμνοί ποδηλάτες στο Λευκό Πύργο».

Να χρησιμοποιεί την αισθητική των αριθμών και το αυτονόητο: «7+1 προκλήσεις», «Τρία ερωτήματα περιμένουν ισάριθμες απαντήσεις», «Είκοσι δύο τοις εκατό».

Ειρωνικός: «Μπουμπούκια», «Παιδιά για υιοθεσία», «Αρσακειάδες», «Φωνάξτε το Σούπερμαν», «Πιάσαμε πάτο», «Ο εύπιστος και ο παραπλανημένος».

Να εκφράζει έντονη απαισιοδοξία: «Άνθρακες ο θησαυρός».

Να είναι απρόσμενος: «Το ψάρι βρωμάει από την ελίτ», «Η χαμένη γιαγιά του Δεκέμβρη», «Τα απομνημονεύματα ενός διαταραγμένου», «Οι Ντάλτον είχαν σύμμαχο το Λούκι Λουκ», «Είναι τρελοί αυτοί οι Άραβες».

Να συσχετίζεται με κάτι γνωστό ή με μια ιδιότητα: «Η νύφη το ’σκασε», «Μια ωραία ατμόσφαιρα», «Όνειρα θερινής νυκτός», «Ο πιονιέρος και ο λύκος» παραπέμποντας στο «ο Πέτρος και ο λύκος» για τη συμπεριφορά του Πέτρου Τατούλη. «Το πεντάγωνο του εγκλήματος», τώρα αποκαλύπτεται σε ένα ευρύτερο κοινό ότι οι φυλακές λειτουργούν ως το «Πεντάγωνο του εγκλήματος».

«Ξύπνησε ο Ραντανπλάν;». Η ξαφνική έκλαμψη της Αστυνομίας θυμίζει τον σκύλο του Λούκυ Λουκ, τον Ραντανπλάν. Ο σκύλος αυτός κοιμόταν διαρκώς, περνούσαν γύρω του οι παράνομοι και αυτός χάζευε, αλλά ξαφνικά έκανε την έκπληξη. Είχε μια έκλαμψη, έπιανε κάποιον και ξανάπεφτε αμέσως σε λήθαργο. «Το απόλυτο λιπαντικό» που χρησιμοποιείται στη διαφθορά είναι η κάθε μορφής «μίζα».

Η λέξη «Επιχείρηση» είναι πολύ πιασάρικη στους τίτλους: «Επιχείρηση σωτηρίας», «Επιχείρηση αρετή», «Μεγάλη επιχείρηση», «Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα».

Να προκαλεί αυθόρμητα ερώτημα: «Το ξύπνημα των βολεμένων», «Έφτασε η ώρα της βασίλισσας».

Να υπενθυμίζει τα αυτονόητα: «Κάλπη εξελίξεων», πια κάλπη άραγε είναι μη εξελίξεων;

Να υπονοεί αναγνωρίσιμα πρόσωπα πίσω από ιδιότητες άλλων απλών της καθημερινής ζωής: «Ο κ. Γιώργος και η αποχή», «Ο σοόυμαν δεν θα ’ρθει απόψε» ποιος είναι ο κ. Γιώργος, ποιος ο σόουμαν; Γιατί δεν θα έρθει απόψε;

Ιδιότητες γνωστές από την επιστήμη: «Οι Οπενχάιμερ της Γουόλ Στριτ», «Επιλεκτική μνήμη», όλοι υποκρίνονται τις παρθένες ότι για πρώτη φορά άκουσαν να μπαίνουν ύποπτα κεφάλαια στο κόμμα. «Οι αλυσίδες της βαρύτητας», «Η εξίσωση της ευτυχίας».

Αοριστία: «Προβλέψεις στο ημίφως», «Ποιοι θα είναι οι τυχεροί;»

Αντίθεση: «Ευθύνη και ανευθυνότητα».

Υπερβολή: «Πιάνοντας τα μεγάλα ψάρια», «Ο ιερός πόλεμος της Ομόνοιας», λόγω των διαδηλώσεων για το Κοράνι. «Ας γιορτάσουμε την κρίση», «Ο Οδυσσέας είναι μαύρος».

Διαφοροποίηση: «Πλην Ελλάδος…»,

Επανάληψη: «Πάλι οι ίδιοι», «Πάλι τα γνωστά υποζύγια».

Πολλές φορές ο τίτλος δεν είναι το ήμισυ του παντός αλλά το παν: «Το Μαξίμου βάζει φίμωτρο στους υπουργούς», «Άσκηση εναντίον καρκίνου του μαστού», «Θαυματουργό το κόκκινο κρασί», «Το πράσινο τσάι κατά του καρκίνου». Ως τίτλος τα είπε όλα, δεν έχει τίποτα να πει περαιτέρω το άρθρο παρά λεπτομέρειες.

Η υπερβολή και η μεγέθυνση είναι συνηθισμένη πρακτική στους τίτλους. Λιγότερο συνηθισμένη, αλλά όχι σπάνια, η σμίκρυνση. Στις τεχνικές γρήγορου διαβάσματος λένε ρίξε μια γρήγορη ματιά στην αρχή και στο τέλος του άρθρου. Τεχνική που δεν είναι πάντα αποτελεσματική στα μη επιστημονικά άρθρα. Αρκετές φορές τους τίτλους βάζουν οι διευθυντές συντάξεως που έχουν εμπειρία. Αν όμως θέλετε να διαβαστεί το άρθρο σας, εκτός του ότι πρέπει κάτι να έχει να πει και να το λέει με καλό τρόπο, σκεφτείτε και έναν πιασάρικο τίτλο. Αν χρειαστεί να καθορίσουμε επιγραμματικά τα χαρακτηριστικά του καλού τίτλου: Πρέπει να είναι τόσο κοντός ώστε να υπόσχεται πολλά, κρύβοντας όμως επιμελώς τα επίμαχα σημεία.